Geleneksel yazmacılık sanatı ve kullanılan motifler

Abstract

Dünya tarihinde tekstil sanatlarının tam olarak nerede ve ne zaman başladığına dair bilgiler kesin değildir. Bir yüzey süsleme tekniği olan geleneksel kumaş baskı sanatları dünya sanat tarihinde yer edinmiş ve ülkemizde de geçmişi olan bir halk sanatı olarak yapılagelmiştir. Tekstil alanında yer alan ahşap baskı sanatının da günümüze ulaşan arkeolojik bulguları bu sanatın dünya üzerinde birçok bölgede var olduğunu kanıtlamaktadır. Her kültür bu sanatı kendi içerisinde yorumlamış, kendi yöntemlerini, kalıplarını, motiflerini, geliştirmiştir. Ahşap baskı sanatı bizim kültürümüzde ise yazmacılık olarak gelişmiş, atölyelerde üretilen ürünler evlerde farklı şekillerde kullanılmış ve Anadolu'nun birçok bölgesinde var olmuştur. Özellikle Tokat, Gaziantep, Bartın, Kastamonu, Zile, Amasra, Ankara, Hatay, İstanbul ve Diyarbakır'da gelişme göstermiştir.Geçmişten günümüze ulaşan geleneksel yazmacılık tekniklerini, yapım aşamalarını, kullanılan araçlar ve gereçleri, kullanılan kalıpların çeşitlerini, kalıpların yapım aşamalarını ve kalıplarda kullanılan motifleri detaylı bir biçimde incelemek amacıyla Tokat, İstanbul, Mardin il merkezlerine Midyat ve Alanya ilçe merkezlerine gidilmiştir.Günümüzde bu sanatı yaşatmaya çalışan ve bu alanda özgün eserler vermeye çalışan kişilerin var olması kültürümüz açısından önem taşımaktadır. Çalışmada yazmacılık sanatı ele alınmış, kullanılan araçlar ve gereçler, yapım aşamaları detaylı bir şekilde verilmiştir. Gidilen merkezlerde yerinde gözlem-inceleme, karşılıklı görüşme veri toplama teknikleri uygulanmıştır. Toplanan veriler değerlendirilerek ve düzenlenerek, incelenen kalıplar kataloglanmıştır.

Information on exactly where and when the textile arts began in the history of the world is not certain. Traditional fabric printing arts, which is a surface decoration technique, have a place in the world art history and have been made as a folk art with a history in our country. Archaeological findings of wood printing art in the field of textiles prove that this art exists in many regions of the world. Every culture has interpreted this art within itself and has developed its own methods, patterns and motifs. In our culture, the art of wood printing developed as printmaking, the products produced in the workshops were used in different ways at home and existed in many regions of Anatolia. It has developed especially in Tokat, Gaziantep, Bartın, Kastamonu, Zile, Amasra, Ankara, Hatay, Istanbul and Diyarbakır.Tokat, İstanbul, Mardin city centers, Midyat and Alanya district centers were visited in order to examine in detail the traditional printing techniques, processes, the tools and equipment, the types of molds, the production stages of the molds and the motifs used in the molds.Today, it is important for our culture that there are people who try to keep this art alive and create original works in this field. In the study, the art of block printing was discussed, the tools and equipmens, and the processes were given in detail. In the centers visited, on-site observation-examination and mutual interview data collection techniques were applied. The collected data were synthesized by evaluating and arranging, and the examined patterns were cataloged.