Baş-boyun radyoterapi ile ilişkili semptomların yönetiminde hemşire navigasyonun etkisi

Abstract

Deneysel nitelikte olan bu çalışmanın amacı, baş-boyun radyoterapisi ile ilişkili semptomların yönetiminde hemşire navigasyonunun etkisini değerlendirmektir. Çalışmaya, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniğinde, Kasım 2018 - Mart 2020 tarihleri arasında çalışma kriterlerini karşılayan radyoterapi gören baş-boyun kanserli tüm hastalar dahil edildi. Önceden hazırlanmış olan randomizasyon listesine göre deney grubunda 41, kontrol grubunda 47 kişi olmak üzere toplam 88 kişi çalışma gruplarını oluşturdu. Tüm hastalara hastanenin standart tedavi yaklaşımları uygulanırken, deney grubundaki hastalara ek olarak hemşirelik navigasyonu programı uygulandı. Navigasyon programı hastaların tedaviye başladıkları gün başlatıldı. Hastalara radyoterapinin ilk günü radyoterapi başlamadan önce, radyoterapinin nasıl bir tedavi olduğuyla ilgili ve gelişmesi beklenen yan etkilerle ilişkili görsel eğitim el kitapçığı verildi. Sonrasında telefon hatırlatmaları ile haftada bir izlem yapılarak devam edildi. Çalışmaya dahil olan tüm hastalara tedavi başlamadan hemen önce bilgilendirilmiş gönüllü olur formları alındı ve hasta tanılama formu, CTCAE v5.0 toksisite kriterleri ve EORTC QLQ-H&N35 ölçekleri uygulandı. Tedavinin ortasında ve sonunda ise yaşam kalitesi ölçümleri tekrarlandı. Ayrıca çalışmanın başında ve sonunda hastaların kilo ölçümleri ve laboratuar izlemleri yapıldı. İstatistiksel analizler için NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 programı kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, parametrik ve non parametrik testler kullanıldı. Yaş ortalaması 58,68±10,67 yıl olan çalışma grubunu, % 80,7'si erkek, % 81,8'i evli, % 59,1'i emekli olan hastalar oluşturdu. Deney grubunda kontrol grubuna göre mukozit, ağızda ağrı, disfaji, kilo kaybı şiddetinde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde azalma olduğu ve yaşam kalitesinin daha iyi olduğu belirlendi. Bu çalışmanın sonucunda navigasyon hemşireliğinin baş boyun radyoterapisi alan hastalar için etkili bir yaklaşım olduğu belirlendi.Anahtar Kelimeler: Baş boyun kanserleri, radyoretarapi, navigasyon hemşireliği, semptom yönetimi, yaşam kalitesi.

The aim of this experimental study is to evaluate the effect of nurse navigation in the management of symptoms associated with head and neck radiotherapy. All patients with head and neck cancer who met the study criteria between November 2018 - March 2020 at the Radiation Oncology Clinic of Selcuk University Medical Faculty Hospital were included in the study. According to the previously prepared randomization list, a total of 88 people, 41 in the experimental group and 47 in the control group, formed the study groups. While the standard treatment approaches of the hospital were applied to all patients, a nursing navigation program was applied in addition to the patients in the experimental group. The navigation program was started on the day the patients started their treatment. Before the radiotherapy started on the first day of radiotherapy, the patients were given a visual education manual about the treatment of radiotherapy and the side effects expected to develop. Afterwards, it was followed by a weekly follow-up with phone reminders. Informed consent forms were obtained for all patients included in the study just before the start of treatment, and the patient identification form, CTCAE v5.0 toxicity criteria and EORTC QLQ-H & N35 scales were applied. Quality of life measurements were repeated in the middle and at the end of the treatment. In addition, weight measurements and laboratory follow-up of the patients were performed at the beginning and at the end of the study. NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 program was used for statistical analysis. Descriptive statistics, parametric and nonparametric tests were used to evaluate the data. The study group, whose average age was 58.68 ± 10.67 years, consisted of 80.7% male, 81.8% married and 59.1% retired patients. It was determined that there was a statistically significant decrease in the severity of mucositis, pain in the mouth, dysphagia, weight loss and better quality of life in the experimental group compared to the control group. As a result of this study, it was determined that navigation nursing is an effective approach for patients receiving head and neck radiotherapy.Keywords: Head and neck cancers, radiotherapy, navigation nursing, symptom management, quality of life.