Hemşirelerin zaman yönetimine ilişkin tutum ölçeğinin geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmada `Hemşirelerin Zaman Yönetimine İlişkin Tutum Ölçeği`nin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Tez çalışması iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada; nitel araştırma yöntemi ile bireysel derinlemesine görüşmeler yapılarak, bu görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda ölçek madde havuzu oluşturulmuştur. İkinci aşamada nicel araştırma yöntemi kullanılarak ölçek geliştirme adımları doğrultusunda geçerlik-güvenirlik analizleri yapılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında 55 hemşireyle `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılarak bireysel derinlemesine görüşmeler yapılmış ve bu verilerin analiziyle ölçek madde havuzu oluşturulmuştur. Daha sonra 490 hemşireyle `Hemşirelerin Zaman Yönetimine İlişkin Tutum Ölçeği Taslağı`nın geçerlik ve güvenirlik analizleri SPSS 24 ve LISREL programları kullanılarak yapılmıştır. Ölçek taslağı (69 soruluk) kapsam ve dil geçerliği için uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman değerlendirmesi sonucunda taslak ölçeğin Kapsam Geçerlik İndeksi içerik geçerliğinde 0,95, dil geçerliğinde 0,96 olarak belirlenmiştir. Ölçek maddelerinin, madde-toplam korelasyonları sonucu korelasyon katsayıları 0,40'dan düşük olan maddeler çıkartılmış (20 madde), kalan 38 maddenin madde-toplam korelasyonları 0,40-0,60 arasında bulunmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonrasında ölçek 30 madde ve dört alt boyuttan (zamanı planlama, zamanı etkili kullanma, zaman tuzakları ve zaman kullanımının sonuçları) oluşmuştur. Doğrulayıcı faktör analizinde uyum iyiliği değerleri X2/sd=2,51, RMSEA=0,079, SRMR=0,087, CFI=0,95, NNFI=0,94 olarak belirlenmiştir. Uyumu doğrulayıcı faktör analizi ile test edilen ölçeğin madde analizleri tekrar yapılmış ve tüm maddelerin madde-toplam korelasyon katsayılarının 0,40-0,69 arasında, pozitif yönde ve istatistiksel olarak çok ileri düzeyde anlamlı (p<0,001) olduğu görülmüştür. Ölçeğin iç tutarlılık analizde Cronbach alfa katsayısının tüm ölçek için 0,90 olduğu, alt boyutlarda 0,82-0,86 arasında değiştiği belirlenmiştir. Ölçeğin zamana karşı güvenirliği test-tekrar test yöntemiyle değerlendirilmiş, iki ölçümün puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark olmadığı (p>0,05), ölçeğin zamana göre değişmezlik güvenirliğinin toplam ölçekte %99, dört alt boyutta %95-%99 arasında olmak üzere mükemmel düzeyde uyumun olduğu belirlenmiştir.Sonuç olarak, `Hemşirelerde Zaman Yönetimine İlişkin Tutum Ölçeği`nin hemşirelerin zaman yönetimini değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabileceği saptanmıştır.Anahtar Sözcükler: Zaman, zaman yönetimi, hemşirelerde zaman yönetimi, hemşirelikte yönetim, ölçek geliştirme.

In this study, it was aimed to develop the `Scale for Attitudes of Nurses Toward Time Management`. The thesis study was conducted in two phases. In the first phase, individual in-depth interviews were conducted via the qualitative research method and a scale item pool was created in line with the data acquired from these interviews. In the second phase, the validity-reliability analyses were performed via the quantitative research method in line with scale development steps. In the first phase of the study, individual in-depth interviews were conducted with 55 nurses using a `Semi-structured Interview Form` and the scale item pool was created by analyzing the data. Then the validity and reliability analyses of the `Draft of Scale for Attitudes of Nurses Toward Time Management` were performed with 490 nurses using the SPSS 24 and LISREL programs. The scale draft (of 69 questions) was presented to expert opinion for content and language validity. As a result of expert evaluation it was determined that the Content Validity Index of the scale draft was 0.95 for content validity and 0.96 for language validity. As a result of the item-total correlations of scale items, the items with a correlation coefficient below 0.40 were excluded (20 items) and the item-total correlations of the remaining 38 items were found to be between 0.40-0.60. After the exploratory factor analysis, the scale comprised 30 items and four subscales (planning the time, effective use of time, time traps, and consequences of time use). In the confirmatory factor analysis, the goodness of fit values were found to be X2/sd=2.51, RMSEA=0.079, SRMR=0.087, CFI=0.95, and NNFI=0.94. Item analyses of the scale whose fit was tested via the confirmatory factor analysis, were repeated and it was seen that the item-total correlation coefficients of all items ranged from 0.40 to 0.69 and were statistically significant at an advanced level and in a positive direction (p<0.001). In the internal consistency analysis of the scale, the Cronbach's alpha coefficient was found to be 0.90 for the overall scale and ranged from 0.82 to 0.86 for the subscales. The reliability of the scale against time was evaluated via the test-retest method and it was determined that there was no statistically significant difference between the mean scores of the two measurements (p>0.05). The time invariance reliability of the scale was 99% for the overall scale and ranged from 95% to 99% for the four subscales, which indicated an excellent fit. As a consequence, it was determined that the `Scale for Attitudes of Nurses Toward Time Management` could be used as a valid and reliable assessment tool in evaluating the time management of nurses. Keywords: Time, time management, time management in nursing, nursing management,scale development.