Kamu mali yönetimi ve kontrol sisteminde bütçenin denetimi: Uluslararası karşılaştırmalı analizi

Abstract

Dünyada etkili olan yeni kamu mali yönetimi anlayışı saydamlık, hesap verebilirlik, etkinlik, ekonomiklik, verimlilik gibi kavramları beraberinde getirmiştir. Özellikle kamu kesiminde etkinlik ve verimlilik sorunlarına çözüm geliştirmek amacıyla yeni kamu mali yönetimi anlayışı ile birlikte bütçe reformları yapılmış ve performans esaslı bütçeleme bu sürecin sonunda ortaya çıkmıştır. Kamu bütçe sisteminde yaşanan bu değişim süreci aynı zamanda kamuda hesap verme sorumluluğunu ve bütçenin denetimini de etkilemiştir. Performans esaslı bütçelemede kamusal kaynakların hukuka uygunluğunun yanı sıra etkin, ekonomik ve verimli bir biçimde kullanılması da amaçlandığından, bütçe üzerindeki denetim faaliyetinin de buna uygun şekilde yapılması öngörülmüş ve bu bağlamda yüksek denetimin kapsamı da belirtilen amaç doğrultusunda tekrardan tanımlanmıştır. Bu kapsamda birçok Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkesinde performans esaslı bütçe sistemine geçilmiş olup yüksek denetim kurumlarının görev ve sorumlulukları da bu doğrultuda değişmiş ve performans bütçelemedeki rolleri artmıştır. Bu çalışmada performans esaslı bütçe sistemini uygulayan OECD ülkelerinde hesap verebilirliğin ne şekilde gerçekleştiği yüksek denetim kurumları açısından ele alınacaktır. Çalışmada OECD ülkelerinden olan Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Güney Kore, Fransa ve Türkiye'nin performans esaslı bütçe sistemleri ve bütçenin dış denetimini gerçekleştiren yüksek denetim kurumları incelenmiştir. Bu kapsamda OECD'nin uluslararası performans bütçeleme veri tabanında yer alan veriler ile performans esaslı bütçe sisteminde yüksek denetim kurumlarının rolü üzerine OECD tarafından yapılan anket verilerinden de yararlanarak karşılaştırma yapılmış olup seçilmiş ülkelerin benzer ve farklı yanları ortaya konulmuştur.

The new understanding of public financial management, which is effective in the world, has brought together concepts such as transparency, accountability, efficiency, economy and efficiency. In order to develop solutions to efficiency and productivity problems, especially in the public sector, budget reforms were made with the new public financial management approach and performance-based budgeting emerged at the end of this process. This process of change in the public budget system has also affected the public accountability and the audit of the budget. Since the purpose of performance-based budgeting is to use public resources effectively, economically and efficiently as well as legal compliance, it is envisaged that the audit activity on the budget will be carried out accordingly, and in this context, the scope of the supervision has been redefined in line with the stated purpose. In this context, performance-based budget system has been adopted in many Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) countries, the duties and responsibilities of supreme audit institutions have also changed in this direction and their role in performance budgeting has increased. In this study, the way of accountability in OECD countries implementing performance-based budget system will be discussed in terms of supreme audit institutions. In the study, the performance-based budget systems of the USA, South Korea, France and Turkey, which are among the OECD countries, and the supreme audit institutions that carry out the external audit of the budget were examined. In this context, a comparison was made with the data in the international performance budgeting database of the OECD and the survey data made by the OECD on the role of supreme audit institutions in the performance-based budget system, and the similar and different aspects of the selected countries were revealed.