Finansal krizlerde uygulanan maliye politikalarının etkinliği

Abstract

Ekonomi sistemi içinde iktisat düşüncelerinin farklı gruplandırılmasına yol açan ve iktisat literatürünün dallara ayrılmasında pay sahibi olan iktisat politikaları ekonomi konjonktüründeki dalgalanma devrelerinde uygulanma alanı elde etmiştir. İktisat politikalarından küresel piyasada en fazla müdahale aracı olarak kullanılan maliye politikaları Büyük Buhran ve sonrasındaki süreçte kullanılmaya başlayan doktrinleri Vietnam Savaşı ve Petrol Krizlerinin ardı ardına gelmesiyle sorgulanmaya başlamıştır. 2008 Krizine kadar büyük şüpheyle yaklaşılan maliye politikaları, küresel krizin sosyal devlet gerekliliğini göstermesi ile birçok ülke ekonomisinde günümüze kadar yaygın olarak kullanılmaktadır. Finansal krizin sonuçlarının ülkelerin mali ve finansal yapısı, ekonomide yer alan bireylerin tüketim alışkanlıkları, üretimde ve tüketimde yer alan aktörlerin beklentileri, sektörlerin risk yönetimi gibi birçok faktörden ötürü maliye politikasının etkin olabilmesine verdiği cevaplar farklılık göstermektedir. Etkin maliye politikası aracının kamu harcamaları politikası mı yoksa vergi gelirleri politikası mı olduğu literatürde her ülke örnekleminde farklılık gösterdiği tespit edilerek; çalışmada ülke örneklemi olarak Türkiye'nin 2006:1-2019:4 döneminin reel GSYİH, toplam kamu harcamaları ve toplam vergi gelirleri verilerinden yararlanarak maliye politikası test edilmiştir. Yapılan analizde hem kriz etkisinin göz ardı edildiği modelde hem de kriz etkisinin dahil edildiği modelde maliye politikasının etkin olduğu ve örneklem ülke Türkiye için en etkili maliye politika aracının kamu harcamaları politikası olduğu saptanmıştır.

Economic policies, which led to different grouping of economic ideas within the economic system and had a share in the separation of the economic literature into branches, gained the field of implementation in fluctuation circuits in the economic conjuncture. The fiscal policies, which are used as the most intervention tools in the global market from economic policies, have begun to be questioned by successive doctrines of the Vietnam War and Oil Crises, which began to be used in the Great Depression and the subsequent process. Fiscal policies, which were met with great doubt until the 2008 Crisis, have been widely used in many countries' economies to this day as the global crisis demonstrates the necessity of a social state. The financial and financial structure of the countries of the financial crisis, the consumption habits of the individuals in the economy, the expectations of actors involved in production and consumption, and the responses to the effectiveness of fiscal policy due to many factors such as risk management of sectors differ. It is determined that the effective fiscal policy tool differs in the example of each country in the literature, whether it is a public spending policy or tax revenues policy; In the study, finance policy was tested by taking advantage of Turkey's real GDP, total public expenditures and total tax revenues data for the period 2006:1-2019:4 as a country example. In the analysis conducted, it was determined that both the model in which the crisis effect was ignored and the model where the crisis effect was included, the fiscal policy was effective and the most effective fiscal policy tool for Turkey as the sample country is the government spending policy.