Edebiyat ve ekonomi ilişkisi kapsamında kitap fuarları

Abstract

Bu çalışmanın amacı kültürel ekonomik bir alan olarak edebiyatın, kitap fuarları temelinde ekonomik niteliklerini tarihi ve güncel noktaları ile tespit etmektir. Çalışmada edebiyat sosyolojisi, edebiyat eleştirisi ve edebiyat felsefesi tabanlı yaklaşımlar ile kültürel ekonomik yaklaşımlar çerçevesinde edebiyata ekonomik bir işlev yüklenmiş, 'kalıplaşmış' ve geçerliliğini yitirmiş yöntemler ağında duran Türk edebiyat biliminin mevcut durumu çözümlenmeye çalışılmıştır. Yazarın, ekonomik beklentisinin olmadığına inanılan tarihsel 'sanatçı' konumunun yanına, ekonomik beklentisi olan 'üretici/satıcı' sıfatını nasıl bir süreç ile eklediğinin tahlilleri yapılmış, bu aşamada tüm gelişim evreleri ile verilmeye çalışılan fuar yapılanmalarının oynadığı rollerin etkileri gösterilmiştir. Felsefi düşünce ekolleri tabanında 'değer' kavramı ile sanatın ekonomik eleştirisi tabanında 'emtia' kavramı, yazarın yarattığı ekonomik potansiyeller çemberinde tartışılmış, edebiyatın bütüncül ve parçalı olarak yarattığı ekonomik 'değer' sanatsal 'değer' ile karşılaştırılmıştır. Hem edebiyatın hem edebiyattaki tüm eser sahiplerinin evrensel olarak dolaşımını başlattığı bilginin ekonomisi (enformasyon-medya ekonomisi ekseninde) gösterilmeye ve bunun gerek teknolojik, gerek geleneksel olarak katkı payları ayrıştırılmaya çalışılmıştır. Edebiyatın yalnızca estetik kaygılara hitap eden, kronolojik/birikimli bir eserler kataloğu ve bunların incelenmesi/yorumlanması ile ilgilenen bir bilim olmadığı, ekonomik/iktisadi işlevinin, nitelik ve içeriklerinin de olduğu belgelenmiştir. Kitap fuarları örneklemi ile edebiyatın yaratıcı ekonomi ve kültürel ekonomi kapsamında ülke ekonomisine sunduğu ciddi derecedeki katkılar istatistiki veriler ile haritalandırılmıştır. Dünya yayıncılık endüstrisi karşısında Türkiye yayıncılık endüstrisinin durumu farklı ülkeler ile karşılaştırılmalı olarak verilmiş, Türkiye yayıncılık/kitap endüstrisinin mevcut sorunları (vergi, telif, korsan, okuma oranları vd.) yayıncılık kurullarının önerileri ve Türkiye'de uygulanan kültürel politikalar çerçevesinde tartışılmıştır. Edebiyatın kültürel ekonomik etkinliğinin en belirgin olgusu olarak kitap fuarlarının eğitim, turizm, okuma yazma oranları, kent kültürü ve markalaşması, sesli (dijital/engelsiz) kitap yayıncılığı, reklamcılık, korsan kitap piyasası gibi alanlara olan etkileri ve değişkenleri tespit edilmiş, teknolojik gelişmeler ile kitap endüstrisinin gelecekteki ihtimal dâhilinde alabileceği durumların eleştirisi yapılmıştır.

The aim of this study is to determine the economic qualities of literature as a cultural economic field on the basis of book fairs with its historical and current points. In this study, it is tried to analyze the current situation of Turkish literature, which has an economic function in literature within the framework of cultural economic approaches with literary sociology, literary criticism and literary philosophy-based approaches, which remains in the network of 'stereotyped' and outdated methods. It was determined how the author added the title of 'producer / seller' to his historical `artist` position, which is believed to have no economic expectations, through a process, and at this stage, the effects of the roles played by the fair structures that we tried to give with all stages of development were shown. The concept of 'value' at the base of philosophical schools of thought and the concept of 'commodity' at the base of the economic criticism of art were discussed in the circle of economic potentials created by the author, and the economic 'value' created by literature in a holistic and fragmented manner was compared with the artistic value. It has been tried to show the economy of knowledge (in the axis of information-media economy), which has initiated the circulation of both literature and all the authors in literature, and to separate their contributions both technologically and traditionally. It has been documented that literature is not a science dealing with a chronological / cumulative catalog of works and their analysis / interpretation, addressing only aesthetic concerns, and that it has an economic / economic function, quality and content. With the sample of book fairs, the significant contributions of literature to the country's economy within the scope of creative economy and cultural economy were mapped with statistical data. The status of Turkey publishing industry across the world publishing industry given and compared with different countries, Turkey publishing / the book industry existing problems (taxes, royalties, piracy, reading rates, et al.) have been discussed within the framework of cultural policies implemented in the proposals and Turkey the publishing establishment. As the most prominent phenomenon of the cultural economic efficiency of literature, the effects and variables of book fairs on areas such as education, tourism, literacy rates, urban culture and branding, audio (digital / unimpeded) book publishing, advertising, pirate book market have been determined, technological developments and book the possible future situations that the industry may take has been criticized.