Osmanlı klasik döneminde çocuklar

Abstract

Mahkeme tutanakları, Osmanlı topraklarını ziyaret eden seyahatname yazarlarının anıları veahlak düşünürlerinin eserlerine dayanan bu çalışmanın amacı, Osmanlı klasik dönemindeçocukların yaşamını olabildiğince tüm yönleriyle ele almaktır. Bu eserlerden yola çıkarakOsmanlı ailesinin, toplumun ve devletin çocuğa bakışı anlaşılmaya çalışılmıştır. Çocuğundoğumundan itibaren ilk yıllarında ailesi, yaşadığı evin fiziksel koşulları, oyun veoyuncakları, beslenmesi ve giyimi ile sağlığı gibi konular incelenmiştir. Çocuk birazbüyüdüğünde doğal olarak aile dışındaki kimselerle ilişkiler başlamış, mahallede, okulda, işyaşamında ve törenlerde çocuk ele alınmaya çalışılmıştır. Çocuğun toplumsallaştığı budönem aynı zamanda kız ve erkek çocukların farklı çocukluk yaşamaya başladığı dönemdi.Kızların evde devam eden hayatlarına karşın, erkek çocukların evin dışında da oyun, okuleğitimi ve sonrasında iş hayatları vardı.Osmanlı toplumuna devşirme sistemiyle dahil olan erkek çocuklar da vardı. Osmanlıhakimiyetindeki Hıristiyan ahaliden vergi olarak toplanan bu çocuklar devlette asker veyayönetici olmak üzere yetiştirilirdi. Yaklaşık iki buçuk asır devam etmiş bu sistemde yetişendevşirmelerden zeki ve yetenekli olanlar devletin yönetim ve askeri yapılanmasında üstkademelerde görev almışlardı.Çocuklar her dönemde önemli olmuşlardır. Kuşkusuz Osmanlı coğrafyasında birbirindenoldukça farklı çocukluklar yaşanmıştı. Osmanlı klasik döneminde aileler çocuklarını kendidini inanışlarına, alışkanlık ve geleneklerine göre yetiştirmeye çalışmış, toplum ise çocuğukoruma, gözetme ve denetleme görevini üstlenmişti. Devlet geleceğinin teminatı olarakgördüğü çocukların haklarını kanunlarla korumuştu.Anahtar Kelimeler: Osmanlı klasik dönem, Çocuklar, Aile, Toplum, Devlet.

The purpose of this study, which is based on court minutes, memoirs of travel writersvisiting Ottoman lands, and works of moral thinkers are to cover all aspects of children'slives as much as possible during the Ottoman classic period. Based on these works, it wasattempted to understand the view of the Ottoman family, society, and state to the child. In thefirst years of the child's birth, his/her family, the physical conditions of the house wherehe/she lived, his/her games and toys, his/her nutrition and clothing, and his/her health wereexamined. When the child grew up a little, naturally relations with people other than thefamily began, and in the neighborhood, school, business life, and ceremonies, the child wastried to be discussed in this research. This period was when the child became socialized, andat the same time, boys and girls had a different childhood. Despite the girls' lives at home,the boys also had games, school education, and then work lives outside the house.Some boys were involved in Ottoman society through the devshirme system. These children,who were collected as taxes from the Christian people under Ottoman rule, were raised to besoldiers or rulers of the state. It continued for nearly two and a half centuries, and theintelligent and talented of the devshirme who grew up in this system had served in the upperechelons of the state's governance and military structure.Children are important in every era. There were, of course, quite different childhood inOttoman geography. During the Ottoman classical period, families tried to raise theirchildren according to their religious beliefs, habits, and traditions, while society assumed theduty of protecting, observing, and supervising the child. The state protected the rights ofchildren it saw as collateral for the future by law.Keywords: Ottoman classic period, Children, Family, Society, State