Ka'b b. Züheyr'in Kasîde-i Bürde'sinin şarihi meçhul Türkçe şerhleri (İnceleme–metin)

Abstract

Arap edebiyatında `Kasîde-i Bürde` adıyla anılan iki şiir bulunmaktadır. İlki Kaʿb b. Züheyr'in Hz. Peygamber'i hicvettiği bir şiirin ardından affına vesile olması için yazdığı `Bânet Suʿâd` cümlesiyle başlayan kaside; ikincisi ise ondan yaklaşık altı asır sonra yaşamış olan Busîrî'nin felçli bedeninin şifa bulması ümidiyle kaleme aldığı kasidedir. Ka'b bin Züheyr'in `Kasîde-i Bürde`'sine yapılan şarihi meçhul Türkçe şerhleri tespit ve incelemeyi amaçladığımız bu çalışmada; Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi, numara 2132/2 ve Süleymaniye Kütüphanesi Mehmed Sefayihi, numara 15'te kayıtlı iki şerhin transkripsiyonu yapılmıştır.Giriş ve iki ana bölümden oluşan çalışmada öncelikle `Kasîde-i Bürde` adıyla anılan iki kaside karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmanın 1. Bölümünde Ç ve S nüshalarının imla, şekil, dil ve üslup özellikleri ile şerh usulü incelenmiş, şerhlerdeki kelime ve kavramların mukayeseli sözlüğü hazırlanmıştır. Çalışmanın 2. Bölümünde ise metinlerin hazırlanmasında takip edilen yol açıklanarak Ç ve S nüshalarının transkripsiyonlu metni verilmiştir. Çalışmanın sonucunda `Kasîde-i Bürde` adıyla anılan iki kaside arasındaki farklar ortaya konulmuş ve Ka'b b. Züheyr'in `Kasîde-i Bürde`sine yapılan şarihi meçhul iki Türkçe şerh bilim dünyasına kazandırılmıştır.

There are two qasidas called `Qasidat al-Burdah` in Arabic literature. The first one is the qasida starting with the sentence `Banat Suʿâd`, which Ka'b ibn Zuhayr wrote it to express his contrition after he satirized the Prophet in a poem; the second one is the qasida written by al-Busiri, who lived about six centuries after him, with the hope that his paralyzed body would be healed. In this study, that we aim to identify and analyze the anonymous Turkish commentaries on Ka'b ibn Zuhayr's ` Qasidat al-Burdah `; two commentaries registered in Çorum Hasan Paşa Public Library number 2132/2 and Süleymaniye Library, Mehmed Sefayihi number 15, are transcribed.In the study, which consists of an introduction and two main chapter, first of all, two qasidas called `Qasidat al-Burdah` are analyzed comparatively. In the first chapter of the study, the commentary method is analyzed with the spelling, form, language and stylistic features of the Ç and S copies and a comparative dictionary of the words and concepts in the commentaries are prepared. In the second chapter of the study, the transcripted text of the Ç and S copies is given by explaining the method followed in the preparation of the texts. As a result of the study, the differences between the two qasidas called `Qasidat al-Burdah` are revealed and two anonymous Turkish commentaries on Ka'b ibn Zuhayr's `Qasidat al-Burdah ` have been brought to the scientific world.