19. yüzyılda İngiliz kadın ressamların gözünden Osmanlı dünyası: VAM Searight koleksiyonu

Abstract

Bu çalışma, çeşitli nedenlerle Doğu coğrafyasında bulunan İngiliz kadınların, Victoria & Albert Müzesi (VAM) Searight Koleksiyonu'nda yer alan Doğu konulu resimleri üzerinden, kadınların Oryantalizmini, Doğu'ya ve Doğulu hemcinsine olan yaklaşımını ele almaktadır. Çalışmanın amacı, Searight Koleksiyonu öncelikli olmak üzere, kadın gezginlerin Doğu serüveninin izlerini sürmek, yerli halk ve kültürlerle olan ilişkisini belirlemek, bunların kadın belleğinin yazılı ve görsel kayıtları üzerindeki yansımalarına ışık tutmak, bunları veriler üzerinden belgelemek ve değerlendirmektir. Sanayileşme atılımlarıyla dünyanın en güçlü İmparatorluğu haline gelen 19. yüzyıl İngiltere'sine damgasını vuran romantizm ve Oryantalizm akımlarının etkisi, Doğu-Batı ilişkilerinin ve iki kültür arasındaki yakın temasın giderek artmasını ve bunları karşılamak üzere eserler üreten bir sanatçı grubunun oluşmasını beraberinde getirmiştir. Bir akım olmaktan çok, Doğu konulu olması bakımından ayrı bir kategoride yer alan ve zaman içinde kendine has özellikleriyle gelişim gösteren Oryantalist eserler, kimi zaman sanatçıların Doğu seyahati deneyimi olmaksızın hayali tasvirler üzerinden üretilen, belirli imgeler aracılığıyla yerel toplulukları hedef alan bir ötekileştirmenin ve ayrımcılığının hissedildiği örnekler olmuştur. Batılı hegemonyanın kurguladığı tasvirlerde durağan, bakımsız, sefil, vahşi, egzotik ve erotik imgeleriyle sunulan Doğu sahneleri, eril gözün bir yansıması olarak çeşitli biçimlerde varlığını göstermiştir. Doğu kadını da bu yerleşik anlayıştan payını alarak odalık figürlerinde, hamam sahnelerinde, köle pazarlarında, cariyelerin günlük yaşam sahnelerinde Batılı erkin bakış açısı üzerinden temsil edilen bir özellik kazanmış, 20. yüzyıla uzanan tarihi süreçte yerleşik bir imge haline gelmiştir.Çalışmada, geçmişten beri Batılı erkek gezginlerin egemenlik alanı olan Doğu kentlerinde, 19. yüzyılın ortalarından itibaren kendine yer bulmaya başlayan Batı kadınının, bu Oryantalist geleneğe olan tavrı ve Doğulu hemcinsiyle olan ilişkisinin eserler üzerindeki yansımalarının belirlenmesine çalışılmıştır. Bu amaçla VAM'da eserleri olduğu tespit edilen kadın sanatçıların biyografileri, eğitimleri, seyahat metinlerinde neleri kayıt altına aldıkları, Doğu topraklarına geliş nedenleri ve eserlerine ilişkin detayları, dönemin siyasi ve kültürel koşulları göz önüne alınarak aydınlatılmaya çalışılmıştır.Anahtar Sözcükler: 19. Yüzyıl, Doğu-Batı İlişkileri, Oryantalizm, Kadın Seyyahlar, İngiliz Kadın Ressamlar

This study discusses the approach to Orientalism, East and Eastern women by British women in The Orient at the time for various reasons; through Orient themed drawings and paintings found in Victoria & Albert Museum (VAM) Searight Collection. The aim of this dissertation is to track down the Orient adventure of women travellers, to determine their relationship with the native population, local culture and its effects on the written and visual records of female memory, as well as documenting all those based on visual arts data by prioritizing Searight Collection.The presence of the following in the 19th century Europe: impacts of the Orientalist movement, interest in exoticism as the trend of the period, society's likes, interests and demands along with the marginalisation and discriminations targeting local communities; is seen via certain images in the artworks created over imaginary depictions rather than a physical experience. Portrayed with miserable, wild, exotic and erotic images in accordance with the Western hegemony, Oriental art; in many ways shows traces of the male perspective. The Oriental woman, has been reflecting this prevalent notion of male-point -of -view Orientalism in odalisque figures, Turkish bath scenes, slave market,daily life in harem compositions, and become a prevalent image in art that reached 20th century.This study intends to determine where the Western women position themselves against the Orientalist representations of colonial power and how their relationship with Oriental women affects the artworks. To this end; the women artists identified having works in VAM and their biographies, travel writing records, reasons for their Orient visits and details about the paintings are being clarified considering the political and cultural conditions of the period. Furthermore; features such as the subject or technique of the pieces, the roadmap of Victorian era British women travellers and their impressions on Ottoman culture and lifestyle are also brought to light based on the data acquired from these artworks.Key words: 19thcentury, East-West relations, Orientalism, Women Travellers, British women artists.