Üniversite öğrencilerinde bilişsel abartma tarzının endişe, kaygı ve depresif belirtilerle ilişkisi: Endişe ile ilgili inançlar ve olumsuz sorun yöneliminin aracı rolünün incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, yalnızca kaygı bozukluklarına özgü bir bilişsel yatkınlık faktörü olaraköne sürülen Bilişsel Abartma Tarzı'nın endişe, kaygı ve depresif belirtiler düzeyi ileilişkisinde çeşitli üstbilişsel süreçlerin aracı etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Buüstbilişsel süreçler; endişenin yararlılığına vurgu yapan endişe ile ilgili olumlu inançlar,endişenin kontrol edilemeyeceğini ve tehlikeli olduğunu işaret eden olumsuz inançlar vebireyin sorunlara ve sorun çözme yeteneğine dair kötümser olma yatkınlığı şeklindetanımlanan olumsuz sorun yönelimidir. Çalışmanın örneklemi, uygun örneklemeyoluyla ulaşılan 18-30 yaş arası 422 üniversite öğrencisinden oluşmuştur. Araştırmakapsamında veriler; Demografik Bilgi Formu, Bilişsel Abartma Tarzı Ölçeği-YenidenDeğerlendirilmiş Türkçe Formu, Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri,Üstbiliş Ölçeği-30, Sürekli Kaygı Envanteri, Penn Eyalet Endişe Ölçeği ve SürekliDepresyon Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi için IBM SPSS24 programı kullanılmış ve aracılık etkileri için Paralel Çoklu Aracı Değişken Analiziyürütülmüştür. Bulgular, endişe ile ilgili olumsuz inançlar ve olumsuz soruna yöneliminBilişsel Abartma Tarzı'nın endişe, kaygı ve depresif belirtiler ile ilişkisinde aracırolünün anlamlı olduğunu göstermiştir. Bunun yanı sıra, bu ilişkilerde endişe ile ilgiliolumlu inançların aracı rolünün bulunmadığı görülmüştür. Bulgular ilgili alanyazınçerçevesinde tartışılmıştır.Anahtar SözcüklerBilişsel Abartma Tarzı, Endişe ile İlgili İnançlar, Olumsuz Sorun Yönelimi, Endişe, Kaygı, Depresif Belirtiler

In this study, it was aimed to investigate the mediator effects of several metacognitiveprocesses in the relationship between Looming Cognitive Style, which was asserted as acognitive vulnerability factor specific to anxiety disorders, and worry, anxiety,depressive symptoms level. These metacognitive processes are; positive beliefs aboutworry which emphasizes usefulness of worry, negative beliefs about worry which pointsto uncontrollability and dangerousness of worry and negative problem orientation whichis defined as an individual's tendency to be pessimistic about problems and his/herproblem solving ability. Sample of this study was consisted of 18-30 years old 422university students who were reached via convenience sampling. Data was collected byusing Demographic Information Form, Looming Maladaptive Style QuestionnaireRevised, Social Problem Solving Inventory-Revised, Metacognitions Questionnaire-30,Trait Anxiety Inventory, Penn State Worry Questionnaire and Trait DepressionInventory. IBM SPSS 24 programme was used for statistical analysis of the data andParallel Multiple Mediator Analysis was conducted for mediating effects. Resultsshowed the significant mediating role of negative beliefs about worry and negativeproblem orientation in the relationship between Looming Cognitive Style and worry,anxiety, depressive symptoms. Beside this, there was no mediating role of positivebeliefs about worry in these relationships. Results are discussed in the frame of relatedliterature.KeywordsLooming Cognitive Style, Beliefs About Worry, Negative Problem Orientation, Worry, Anxiety, Depressive Symptoms