An end user based study on subtitling for the d/deaf and hard of hearing in Turkey

Abstract

Görsel-işitsel çeviri (GİÇ) alanında ve özellikle de GİÇ ile medya erişilebilirliğinin(ME) kesiştiği alanda alımlama çalışmalarına ilgi son yıllarda artmıştır. Ancak MEuygulamalarının yasal zorunluluklar bağlamında nispeten yeni olduğu Türkiyegibi ülkelerde henüz bu alanda çok az çalışma bulunmaktadır. Buradan hareketlebu tez, ayrıntılı altyazı çevirisi uygulamalarının hedef izleyici kitlesi tarafındannasıl alımlandığını araştırarak alana katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bubağlamda odak noktası Türkiye'deki Sağır ve işitme engelli izleyicilerdir. Buçalışma kendini Betimleyici Çeviri Çalışmaları (BÇÇ) ile GİÇ içinde yer alanAlımlama Çalışmalarının (AÇ) kesişimine konumlandırmaktadır. Çalışmadaöncelikle spesifik bazı ayrıntılı altyazı parametrelerine odaklanılarak mevcutayrıntılı altyazı talimatnameleri ve uygulamaları incelenmiş, normlar ortayakonmuştur. Sonrasında izleyicilerin mevcut ayrıntılı altyazı uygulamaları ile ilgiligörüşlerini alabilmek için bir anket tasarlanmıştır. Bunun için Digital TV for All[Herkes için Dijital Televizyon] (DTV4ALL) adlı projeye ait anket çalışmasınınİngilizce şablonu Türkiye bağlamına uyarlanmıştır (Romero-Fresco, 2015). Anketörneğinden faydalanılan bu projenin amacı medya erişilebilirlik uygulamalarınınartmasına katkıda bulunmak ve paydaşlara ayrıntılı altyazı çevirisinin kalitesiniartırmada yardımcı olabilecek dönüt sağlamaktı. Anketin Türkçe adaptasyonu dabenzer amaçlarla hazırlanmıştır. Anket soruları demografik ve kişisel bilgiler,televizyon izleme alışkanlıkları ve tercihleri, altyazı çevirisinde diyaloglardışındaki işitsel öğelerin görünür kılınması gibi alt başlıklardan oluşmaktadır.Anket hem online hem de basılı olarak dağıtılmış ve 237 katılımcıya ulaşılmıştır.Bulgular önceki benzer çalışmalarla karşılaştırılmış ve tartışılmıştır. Sonuçolarak, incelenen spesifik ayrıntılı altyazı parametreleri bağlamında mevcutayrıntılı altyazı uygulamalarının hedef kitlesi olan Sağır ve işitme engelliizleyicilerin beklentilerini karşıladığı görülmüştür. Bununla birlikte doğrusaltelevizyon yayınlarında (ücretsiz erişim) daha fazla sayıda ve daha geniş birprogram türü yelpazesinde ayrıntılı altyazılı programlar sunulması ve bu erişilebilir versiyonların programların ilk gösterimleriyle eş zamanlı olarak verilmesi gibi konular izleyiciler tarafından paylaşılan ve geliştirilebilecek alanlarolarak karşımıza çıkmaktadır.Anahtar Sözcüklergörsel-işitsel çeviri, ayrıntılı altyazı, alımlama çalışması, Sağır ve işitme engelliizleyiciler, medya erişilebilirliği

Reception research in audiovisual translation (AVT), particularly on theintersection between AVT and media accessibility (MA) has been a researchavenue to interest for translation scholars in the last couple of decades. However,research in reception studies in countries like Turkey, where MA practices arerelatively new in terms of legislative mandates on the subject, are still scarce.This thesis aims to contribute to the field by investigating the reception of subtitlesfor the d/Deaf and hard of hearing (SDH) by the intended audience, Turkishd/Deaf and hard of hearing (HOH) viewers. The present study places itself in theintersection of Descriptive Translation Studies (DTS) and Reception Studies (RS)within AVT. First, guidelines and current practices of SDH were investigated toreveal the norms with a focus on specific parameters. Second, a questionnairewas designed to elicit the opinions of viewers on these practices. The Englishtemplate of the Digital TV for All (DTV4ALL) questionnaire was adapted to theTurkish context (Romero-Fresco, 2015). The project in which the originalquestionnaire was used aimed to facilitate provision of access services andprovide feedback from viewers that could be relevant to stakeholders in improvingthe quality of SDH. The Turkish questionnaire, designed with a similar objectivein mind, consisted of questions regarding demographic and personal data,viewing habits and preferences, and opinions on particular SDH parameters.Data was collected from 237 participants through online and paperquestionnaires. Findings were compared with previous similar studies anddiscussed. In conclusion, as regards the specific SDH parameters investigated,current practices seem to accomplish their skopos. The provision of moresubtitled programmes on free-to-air linear broadcast with a wider variety of typesof programmes, and offering of accessible versions with premieres ofprogrammes are areas that, according to the end users, could be improved on.Keywordsaudiovisual translation, subtitling for the d/Deaf and hard of hearing (SDH),reception study, d/Deaf and hard of hearing viewers, media accessibility