İran Azerbaycan'ında muharrem törenleri ve mersiye kültürü

Abstract

Çalışmada Muharrem ayin törenleri, hem biçim, yapı ve muhteva açısından hem de oluşum ve işlev özellikleri bakımından Malinowski'nin `işlevsel teori`si kapsamında ele alınmıştır. Malinowski'nin `Kurum` adı altında ifade ettiği bu teoride insanlar arzu ettikleri sonuca ve hedefe ulaşmak için bir araya gelip örgütlenmektedirler. Kişi bu ayin ve törenlere katılmakla, özel durumlarda kendisine yol gösteren ve destekleyen bir grubun üyesi sayılır. Böylece `birey`, `kolektif kimlik` bulmak için `topluluk`lara katılır. Ağıtın klasik edebiyattaki yanıtı olan Mersiye edebiyatı, bir yandan Şia düşüncelerinin şekillenmesinde ve sanatsal bir boyut kazanmasında, diğer yandan Muharrem törenlerinin düzenlenmesinde ve daha tutkulu hale gelmesinde temel bir rol oynamaktadır. Çünkü insanlar tüm duygularını, bağlılıklarını ve coşkularını tutkulu şiirler şeklinde sanatsal bir biçimde ifade ederken, bir yandan da fiziksel hareketler ve kolektif faaliyetler tarzında örgütlenip bir kurum oluştururlar. Bu nedenle Mersiye edebiyatı ile Muharrem ayının matem törenleri karşılıklı, ayrılmaz ve tamamlayıcı bir bağlantı içindeler.

In the study, the Muharram ritual ceremonies are examined within the framework of Malinowski's `functional theory` in terms of their form, structure, content, as well as their formation and functional characteristics. In this theory, referred to as Malinowski's concept of `Institution,` people come together and organize themselves in order to achieve desired outcomes and goals. By participating in these rituals and ceremonies, individuals are considered members of a group that provides guidance and support to them in specific situations. Thus, individuals join `communities` in order to find `collective identity`.