Türkiye'de kadın hareketinin 1990-2020 arasındaki taleplerinin feminist sosyal hizmet bağlamında incelenmesi

Abstract

Bu araştırma kapsamında Türkiye'de kadın hareketi tarihi içerisindeki kadın örgütlerinin sosyal hizmet mesleğinden taleplerini ve bu taleplere dair deneyimlerini açığa çıkarmak amaçlanmıştır. Araştırmanın kuramsal çerçevesi kapsamında kadın hareketi tarihi, kadın hareketinin kurumsallaşması, toplumsal hareketler bağlamında sosyal hizmet uygulamaları ve kuramları, makro sosyal hizmet çalışmaları ve kadın hareketi bağlamında uygulanabilecek sosyal hizmet uygulamaları başlıklarına yer verilmiştir. Nitel desende yapılan bu araştırmada fenomenolojik yaklaşımdan yararlanılmıştır. Araştırmanın özneleri ve birincil veri kaynakları, kadınlar ve kadınların oluşturduğu örgütlü hareketin sağladığı birikimdir. Bu doğrultuda, 1990 ve 2000 yılları arasında kurulmuş Ankara ve İstanbul'da yer alan kadın örgütlerinde en az bir yıl aktif olarak karar alma mekanizmalarına katılmış 8 kadın ile görüşülmüştür. Katılımcıların yer aldığı kadın örgütleri; Uçan Süpürge Vakfı, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, Türk Kadınlar Birliği, Dünya Kadın Yürüyüşü ve Kadın Dayanışma Vakfı'dır. Görüşmelerde, araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veri toplama süreci Covid 19 pandemisi nedeni ile katılımcıların istekleri doğrultusunda çevrimiçi görüşmeler ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında ulaşılan bulgular ve sonuçlara göre kadın hareketi, Türkiye'deki tarihi boyunca kadınlar için oluşturdukları taleplerin karşılanmasında sosyal hizmet sistemi içerisindeki kurumları ve bütüncül olarak sosyal hizmet mesleğini de bir mekanizma olarak görmektedir. 1990'lı yıllardan günümüze kadar olan süreçte kadın hareketi sosyal hizmet mekanizmalarını kullanmak için çeşitli yöntemlere başvurmuş ve ilişkiler geliştirmiştir. Araştırma kapsamında bu ilişkilerin yıllar içerisinde değiştiği ve dönüştüğü sonucuna ulaşılmıştır. Ulaşılan sonuçlar kapsamında mikro, mezzo ve makro düzeyde öneriler geliştirilmiştir.

This research is aimed to reveal the demands of women's organizations in the history of the women's movement in Turkey from the social work profession and their experiences regarding these demands. Within the theoretical framework of the research, the history of the women's movement, the institutionalization of the women's movement, social work practices and theories in the context of social movements, macro social work studies and social work practices that can be applied in the context of the women's movement are included. The research was conducted using qualitative design and phenomenological approach.In this direction, 8 women who actively participated in decisionmaking mechanisms for at least one year in women's organizations in Ankara and Istanbul, which were established between 1990 and 2000, were interviewed. The women's organizations in which the participants took part; Flying Broom Foundation, Mor Çatı Women's Shelter Foundation, Women for Women's Human Rıghts-New Ways, The Women's Library and Information Centre Foundation, Türk Kadınlar Birliği, World March of Women and The Foundation for Women's Solidarity. In the interviews, a semi-structured interview form prepared by the researcher was used. The data collection process was carried out with online interviews in line with the requests of the participants due to the Covid 19 pandemic. According to the findings and results reached within the scope of the research, the women's movement sees the institutions within the social work system and the social work profession as a holistic mechanism in meeting the demands they have created for women throughout its history in Turkey. In the period from the 1990s to the present, the women's movement has resorted to various methods and developed relationships in order to use social work mechanisms. Within the scope of the obtained results, suggestions were developed at micro, mezzo and macro levels.