Gelişimsel yetersizliği olan öğrencileri bağımsız yaşama geçişe hazırlamada öğretmenlere yönelik tasarlanan eğitim programının etkililiği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, gelişimsel yetersizliği olan (GYO) öğrencilerle çalışan öğretmenlerin öğrencilerini bağımsız yaşama hazırlarken gereksinimlerini belirlemek, bu gereksinimler doğrultusunda tasarlanan eğitim programının etkililiğini incelemektir. Keşfedici sıralı karma yöntem araştırması olarak desenlenen bu araştırma üç aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın katılımcıları toplamda 44 öğretmen ve 13 aile üyesidir. Bu doğrultuda birinci aşamada öğretmenlerin gereksinimlerini belirlemek amacıyla yarı-yapılandırılmış görüşme, gözlem ve belge incelemesi kullanılmıştır. Gereksinim belirleme aşamasında elde edilen bulgular doğrultusunda (a) gelişimsel yetersizliği olan bireylerin özellikleri, (b) bağımsız yaşam becerileri, (c) geçiş, (d) davranış yönetimi, (e) yanlışsız öğretim yöntemleri, (f) video modelle öğretim, (g) doğrudan öğretim, (h) sosyal öyküler, (i) materyal tasarımı, (j) bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) ve (k) aile eğitimi konularının eğitim programında yer almasına karar verilmiştir. Eğitim programının tasarım sürecinde Taba modelinden yararlanılmıştır. Araştırmanın ikinci aşaması olarak program öncesinde (ön-test) ve sonrasında (son-test) öğretmenlere 35 çoktan seçmeli sorudan oluşan bir bilgi testi sunulmuştur. Üçüncü aşamada programa katılan öğretmenlerin programla ilgili görüş ve önerilerini belirlemek üzere bir soru formu uygulanmıştır. Ön-test ve son-testten elde edilen bulgulara göre gereksinimleri doğrultusunda hazırlanan eğitim programını tamamlayan öğretmenlerin eğitim programında yer alan konular bağlamında bilgi düzeylerinin anlamlı bir artış gösterdiği söylenebilir. Programa katılan öğretmenlerin program hakkındaki görüşleri genel olarak olumludur.

The purpose of this study was to (a) design an education program for teachers to prepare students with developmental disabilities for transition to independent living, and (b) examine the effectiveness of the program. The study was an exploratory sequential mixed method design and had three parts. The participants of the study are 44 teachers and 13 family members. Accordingly, the first part included semi-structured interviews, observation, and document analysis techniques to determine the needs of the teachers. Based on the data gathered from the semi-structured interviews, several topics of the education program were determined that were (a) characteristics of the individuals with developmental disabilities, (b) independent living skills, (c) transition, (d) behavior management, (e) errorless teaching, (f) video modelling, (g) direct instruction, (h) social stories, (i) material development and individualized education program. The Taba model was used in the designing process of the education program. In the second part of the study, a Knowledge Test consisted of 35 - multiple choice questions were administered to the teachers before (pretest) and after (posttest) the program. In the third part of the study, an open-ended questionnaire was provided to teachers to determine their views and the suggestions on the education program According to the results gathered from the pretest-posttest scores, the teachers' knowledge level about transition increased. The views of the teachers who attended the education program were generally positive.