1950'lerden günümüze türk halk danslarının popülerleşme süreçleri

Abstract

Günümüzde popüler kültürün etkisini her alanda görmek mümkündür. Kitle iletişim araçlarının artmasıyla paralellik gösteren bu etki, Sosyo-kültürel alanda sıkça karşımıza çıkmaktadır. Pazarlama stratejileri, daha çok kazanma isteği, daha popüler olma, kültürel kavramların içlerinin boşalmasına ve dolayısıyla kültürel algının bozulmasına sebep olmuştur.1950'den günümüze kadar, Türk Halk Dansları çeşitli sebeplerle, zaman içinde köklü değişimlere uğramıştır. S.S.C.B. de ortaya çıkan ve dans alanında köklü değişimlere sebep olan melez dans formlarının Türkiye'de ki etkileri, 1975 yılında Devlet Halk Dansları Topluluğunun kurulmasıyla başlamış, 1999 yılında `Sultan of the Dance` topluluğunun kurulmasıyla neredeyse son noktaya ulaşmış ve günümüze kadar gelmiştir. Avrupa'da Eurovision yarışması ile ortaya çıkan `River Dance-Lord of the Dance` adlı dans topluluğunun kurulması, Türkiye'deki dans topluluklarının yeni formunun oluşmasına sebep olmuştur. Sultan of The Dance ilk çıkan topluluk olmuş sonrasında `Anadolu Ateşi`, `Hürrem`, `Shaman Dance Teather`, `The Stage of Dreams` gibi dans grupları bu yeni formlardan etkilenen gruplar olmuştur.Devlet Halk Dansları Topluluğunun kurulması beraberinde sahnelemeyi getirmiş, bu da yöresel olanın zaman içinde bozulmasına ve yöresel algının kaymasına sebep olmuştur. Sahnede kullanılan kostümler, müzikler ve bunlara benzer yöresel özellikte olan materyaller, sahneleme aşamasında özünden uzaklaştırılmış, tabiri yerindeyse izleyici için yeniden üretilmiştir. Kapitalizmin tüketim mantığı, bu yeniden üretimlerin tüketilmesine ve onların yerine daha yeni olanın üretilmesine zemin hazırlamıştır. Zaman içinde bu yeniden üretimler kendine has bir endüstri doğurmuş ve kendi pazarını oluşturmuştur. `Kültür Endüstrisi` denilen bu yeni kavram, temellerini yöresel olanın yeniden üretilmesi ve pazarlanması üzerine oturtmuştur. Bu endüstri beraberinde `Robotik Beden`, `Disiplinler Arasılık` ve `Tektipleştirme` kavramlarını getirmiştir. Robotik Bedenlerle birlikte aynı birim zamanda aynı hareketlerin yapılması, kültürel olanın keskin hatlarla yeniden üretilmesi, izlenirliği artırmış, bu da dansın kültür endüstrisinin bir parçası olmasına sebep olmuştur. Farklı dans disiplinlerinin bir arada kullanılması da zaman içinde tektipleşmeyi beraberinde getirmiş ve asıl olandan uzaklaşılmasına sebep olmuştur.

Nowadays it is possible to see the effects of popular culture everywhere. These effects that show parallel increase with mass communication device usage, appears often in socio-cultural fields. Marketing strategies, desire to earn more and being more popular, makes cultural content empty and eventually causes corruption in social perception.Since 1950 to present, Turk Folklore Dances changed drastically with time for various reasons. Effects of hybrid dances in S.S.C.B. started in Turkey with Devlet Halk Dansları Topluluğu at 1970's and after the founding of Sultan of the Dance group at 1990's reached almost to the final point, and come up to present day. Appearance of ` River Dance-Lord of the Dance ` during Eurovision contest in Europe, brought new format to new dance groups in Turkey. Sultan of the Dance was the first group to be effected by this new format, followed by Anadolu Ateşi, Hürrem, Shaman Dance Theater, The stage of dreams.Folklore had been corrupted and local perception had been tempered as a result of establishing Governmental Folklore Dance Groups and their performances. Costumes, musics and similar folklore materials, changed during these performances and gone apart from their origins so much that it can be said, they have been created anew for the audience. The Capitalism's consumption point of view, caused these reproductions to be consumed and prepared base ground for new reproductions to be created and consumed. In due time, these reproductions became an industry on their own with their own market. This so called `Culture Industry` , was based on reproduction of folklore and marketing strategies. This industry brought `Robotic Body` , `Multi-disciplines`, `Uniformation` along. Robotic body, doing same moves same time with a group of people and re-shaping folklore with sharp moves, increased presentablity and audiance so it became a part of cultural industry. Using multi-disciplinary dances, also brought Uniformation together in time and caused dances to be apart from real and origins.