Türkiye'de siyasi parti programlarında kamu yönetimi anlayışı: 2002-2020 arası dönem için karşılaştırmalı bir analiz

Abstract

Ekonomik ve sosyal değişimler, kamu yönetiminin teori ve pratiğini de etkilemiştir. 19. Yüzyıldan başlayarak 1980'lere kadar etkisini sürdürmüş olan Geleneksel Kamu Yönetimi anlayışının etkisini kaybettiği, ulus-devletin piyasaya karşı güç kaybetmesi ile kamu yönetiminde de devletin rolünün azaldığı, devletin düzenleyici bir role geçiş yaptığı sürece tanıklık edilmiştir. Wilson'un 'yönetim yönetimdir' sözleri ile özetlenebilecek, yönetim işi ile siyaset alanının birbirinden ayrılması gerekliliği de bürokratik-hiyerarşik örgütlenme biçimi de yeni çağın ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Dünyada özellikle Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'da ortaya çıkan Yeni Kamu Yönetimi anlayışı, piyasa ile devleti uzlaştıran bir pratik olarak yaygınlaşmıştır. Türkiye'de Turgut Özal ile başlayan neo-liberal ekonomiye uyum süreci, Yeni Kamu Yönetimi anlayışının uygulanmasına uygun bir ortam hazırlamıştır. Bu çalışmada, Türkiye'de siyaset kurumunun içinde yer alan partilerin, kamu yönetimi anlayışlarının karşılaştırmalı bir biçimde ele alınarak, benzerlik ve farklılıklarının sistematik olarak ortaya koyulması amaçlanmıştır. Karşılaştırmanın yapılabilmesi için Yeni Kamu Yönetimi literatüründen tespit edilen ve Yeni Kamu Yönetimi'ne ait olan sekiz adet özellik için her özelliği ayrı ayrı incelemeyi sağlayacak birer ifade belirlenerek bu ifadelerin karşılığı parti programlarında aranmış ve parti programlarının Yeni Kamu Yönetimi anlayışları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Türkiye'de seçimlere katılan siyasi partiler, Yeni Kamu Yönetimi konusunda birbirinden ayrışan görüşlere sahiptirler. Yeni sağ olarak nitelendirilebilecek partiler, Yeni Kamu Yönetimi anlayışının özelleştirme, yatay örgütlenme, katılım gibi ilkelerini siyasi parti programlarında vurgularken; geleneksel muhafazakâr partiler ve sol ideoloji ile kendini tanımlayan siyasi partilerin Geleneksel Kamu Yönetimi anlayışının etkisinden tam olarak kurtulamadıkları görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Geleneksel Kamu Yönetimi, Yeni Kamu Yönetimi, Siyasal Partiler.

Social and economic changes affected the theory and practice of public management. Conventional Public Management approach, which was dominant between 19th century and 1980s, has lost its power. Moreover, nation-state has lost its power against market and its role has evolved into a regulator. The dualistic approach of Wilson aiming to distinguish politics and management, which can also be summarized as 'management is management', and the bureaucratic and hierarchic organization schemes are not enough to meet the needs of new era. New Public Management approach became widespread by reconciling the market and state, especially in North America and Western Europe. In Turkey, the process of harmonization with neo-liberal, that starts with Özal, economy created an appropriate environment for New Public Management. In this study, it is aimed to systematically reveal the similarities and differences of the parties in the political establishment in Turkey by considering the public administration understandings in a comparative way. In order to make a comparison, a statement was prepared for each of the eight features of the New Public Administration that was determined from the New Public Administration literature and that would enable to examine each feature separately, and the equivalent of these statements were searched in the party programs and the New Public Administration understandings of the party programs were evaluated comparatively. The political parties in Turkey have various ideas on New Public Management approach. The political parties which could be accepted as New Right advocate ideas of New Public Management such as privatization, horizontal organization, participation. On the other hand, traditional conservative political parties and leftist parties are still under effected on Conventional Public administration approach albeit partially.Keywords: Conventional Public Management, New Public Management, Political Parties.