Bireysel ve takım sporlarında zihinsel dayanıklılığın umutsuzluk ve başarı motivasyonu bakımından etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Araştırmada bireysel ve takım sporlarında zihinsel dayanıklılık, umutsuzluk ve başarı motivasyonu arasındaki ilişkileri ortaya koymak, umutsuzluk ve başarı motivasyonun zihinsel dayanıklılığın üzerindeki etkisini incelemek ve bu psikolojik yapıları bazı demografik değişkenlere göre karşılaştırmak amaçlanmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya çeşitli branşlarda aktif olarak en az üç yıl lisanslı sporcu olan, 18 yaş ve üzerindeki 395'i bireysel ve 255'i takım sporcusu olmak üzere toplamda 650 sporcu katılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak ''Kişisel Bilgiler Formu'', ''Sporda Zihinsel Dayanıklılık Envanteri'', ''Beck Umutsuzluk Ölçeği'', ''Spora Özgü Başarı Motivasyonu Ölçeği'' kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistiklerden (frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma) ve ilişkisel istatistiklerden (t testi, tek yönlü varyans analizi, pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı, doğrusal regresyon analizi) yararlanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık derecesi p<0,05 olarak ele alınmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar incelendiğinde: Sporcuların zihinsel dayanıklılık düzeylerinde; cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, spor kategorisi, spor yaşı, millilik durumu değişkenlerine göre anlamlı fark vardır. Sporcuların umutsuzluk düzeyleri arasında ise; yaş ve öğrenim durumu değişkenine göre anlamlı fark saptanmıştır. Sporcuların başarı motivasyonu düzeylerinde ise; cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, spor kategorisi, spor yaşı, millilik ve ödül memnuniyet durumları değişkenlerine göre anlamlı fark bulunmuştur. Bununla birlikte zihinsel dayanıklılık ile umutsuzluk arasında negatif yönlü anlamlı ilişki, zihinsel dayanıklılık ile başarı motivasyonu arasında ise pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sporcuların sporda zihinsel dayanıklılıkları için toplam varyansın %9,4'ünün umutsuzluk, %10,5'inin spora özgü başarı motivasyonu tarafından açıklanmaktadır. Sporcuların başarı motivasyonu, zihinsel dayanıklılık üzerinde pozitif yordayıcı iken, umutsuzluk zihinsel dayanıklılık üzerinde negatif yordayıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Başarı Motivasyonu, Bireysel Sporlar, Takım Sporları, Umutsuzluk, Zihinsel Dayanıklılık.

The present study aims to reveal the relationship between mental toughness, hopelessness, and achievement motivation in individual and team sports, analyze the effects of mental toughness on hopelessness and achievement motivation and compare these psychological constructs based on some demographic variables. A correlational survey model was used to collect quantitative data in this research. 395 athletes engaged in individual sports and 255 athletes engaged in team sports in different branches, i.e. a total of 650 athletes, aged over 18 and having an athlete license for at least three years participated in the study voluntarily. ''Personal Information Form'', ''Sports Mental Toughness Inventory'', ''Beck Hopelessness Scale'' and ''Sports-Specific Achievement Motivation Scale'' were used for data collection. Descriptive statistics (frequency, percentage, arithmetic means and standard deviation) and relational statistics (t-test, one-way analysis of variance, Pearson moment correlation coefficient and linear regression analysis) were used for data analysis. The statistical significance level was taken as p<0,05. The findings of the present study demonstrated that there were statistically significant differences among athletes' levels of mental toughness in terms of gender, age, educational status, sports category, years of sports experience and being a national athlete. In addition, statistically significant difference was found among athletes' levels of hopelessness in terms of their age and educational status. Similarly, some statistically significant differences were observed among athletes' levels of achievement motivation in terms of gender, age, educational status, sports category, years of sports experience and reward satisfaction. On the other hand, a negative significant correlation was found between mental toughness and hopelessness, while a positive significant correlation was found between mental toughness and achievement motivation. Finally, 9.4% of the total variance for athletes' mental toughness was explained by hopelessness, 10.5% of the total variance was explained by sports-specific achievement motivation. It can be concluded that athletes' levels of achievement motivation is a positive predictor variable for their mental toughness, hopeless is a negative predictor variable for it.Keywords: Achievement Motivation, Individual Sports, Team Sports, Hopelessness, Mental Toughness.