Ebü'l Ferec İbnü'l-Cevzî'nin Zâdü'l Mesîr fî ʿİlmi't-Tefsîr adlı eserinde kıraatlere yaklaşımı

Abstract

Kıraat ilmi, Kur'ân âyetlerinin anlaşılmasına katkı sağlayan ve tefsir eserlerindeçokça istifade edilen bir ilimdir. VI/XII yüzyıllarda yaşamış ve İslâmî ilimlerinbirçok alanında eser vermiş olan Ebü'l-Ferec İbnü'l-Cevzî'nin Kur'ân tefsirine dairyazmış olduğu Zâdü'l-mesîr fî ʿilmi't-tefsîr adlı eseri de sahih ve şâz kıraatlerinyoğun bir şekilde faydalanıldığı bir eserdir. Bu çalışmada İbnü'l-Cevzî'nin kısacahayatı, tefsirinde zikrettiği kıraatlerin Arap lehçeleri ve sarf-nahiv açısından nasılkullanıldığı ve tefsirinde belirtmiş olduğu kıraatlere yaklaşımı tespit edilipincelenmeye çalışılacaktır.Çalışmanın giriş bölümü içerisinde, araştırmanın konusu, önemi, amacı, yöntemi vesınırı hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde tefsirin müellifi İbnü'l-Cevzî'ninhayatı, ilmî kişiliği, eserleri ve konumuza esas teşkil eden Zâdü'l-mesîr fî ʿilmi'ttefsîr tefsiri hakkında genel bilgiler kısa bir şekilde yer almaktadır. İkinci bölümdeİbnü'l-Cevzî'nin kıraatlere yaklaşım metodunu ortaya koyabilmek açısından çeşitlibaşlıklar altında kıraatleri işleyişi izâh edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölüm isetefsirde yer alan kıraatlerin Arap lehçeleri ve sarf-nahiv kuralları açısındanincelendiği bölümdür. Son olarak da sonuç kısmında çalışmanın ortaya çıkanbulgularına ve varılan sonuçlara yer verilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda İbnü'lCevzî'nin yazmış olduğu tefsirinde bir müfessir gözüyle kıraatleri nasıldeğerlendirdiği ve eserinde çokça yer verdiği kıraatlerle Kur'ân tefsirine ne şekildekatkı sağladığı açıkça görülmektedir. Ayrıca Kur'ân ilimlerinin önemli bir parçasıolan kıraatlerin tefsir eserlerinde ne denli önemli bir yere sahip olduğu da aşikârdır.Anahtar Kelimeler: Kıraat, Tefsir, Ebü'l-Ferec İbnü'l-Cevzî, Zâdü'l-mesîr fî ʿilmi't-tefsîr, Sahih, Şâz.

The science of recitation is a science that contributes to the understanding of theverses of the Qur'an and is widely used in commentary works. The work of Abū AlFaraj Ibn Al-Jawzī, who lived in the VI/XII centuries and worked in many fields ofIslamic sciences, on the interpretation of the Qur'an, named Zad al-masir fi 'ilm altafsir, is also an example of authentic and shaz recitations it is a work intensivelyutilized. In this study, the life of Ibn Al-Jawzī briefly, how the recitations hementioned in his commentary are used in terms of Arabic dialects and sarf-nahiv,and his approach to the recitations he stated in his commentary will be determinedand examined.In the introduction part of the study, information is given about the subject,importance, purpose, method and limit of the research. In the first chapter, generalinformation about the life, scientific personality, works of Ibn Al-Jawzī, the author ofcommentary, and the commentary of Zad al-masir fi 'ilm al-tafsir, which is the basisof our subject, are briefly given. In the second part, the functioning of Ibnü'l-Cevzî'srecitations under various headings has been tried to be explained in order to revealhis approach to recitations. The third chapter is the part in which the recitations in thecommentary are examined in terms of Arabic dialects and the rules of sarf-nahiv.Finally, in the conclusion part, the findings of the study and the conclusions reachedare given. As a result of the study, it is clearly seen how Ibn Al-Jawzī evaluated therecitations from the eyes of a commentator in his tafsir and how he contributed to theQur'an exegesis with the recitations he included in his work. It is also obvious howimportant the recitations, which are an important part of the Qur'anic sciences, havein the works of tafsir.Key Words: Recitation, Exegesis, Abū Al-Faraj Ibn Al-Jawzī, Zad al-masir fi 'ilm al-tafsir, Ṣaḥīḥ, Sâz.