Belemedik Tabiat Parkı ve çevresinin kültürel peyzaj çerçevesinde değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde peyzaj tanımı içerisinde ayrışan `kültürel peyzaj` hem kültürel hem de doğalmirasın aynı alanda belirli bir tarihi süreç içerisinde etkileşmesiyle oluşan bir kavramdır.Dünyada 20. yüzyılda akademik bir terim olarak kabul edilen `kültürel peyzaj` Türkiye'deağırlıkla son yirmi yıldır tartışılmaktadır. Kültürel peyzaj çalışmalarının yapılması budeğerlerin geleceğe aktarılmasında önemli bir rol oynamaktadır.Bu çalışma kapsamında kültürel peyzaj olarak önem arz ettiği düşünülen, Tarım ve OrmanBakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce korunan alan olarak ilanedilmiş, Adana-Pozantı Belemedik Tabiat Parkı ve çevresi ele alınmıştır. Alan içerisinde farklınoktalarda, yapımına 1903 yılında başlanmış Berlin-Bağdat demiryolu yapım sürecindeAlman yüklenici firma tarafından inşa edilmiş ve bugün metruk durumda olan yapılarlabirlikte tüneller, Alman Mezarlığı, Varda Viyadüğü, Hacıkırı Gar Yapısı ve şu an kullanımdaolmayan Belemedik gar yapısı bulunmaktadır. Ayrıca Berlin-Bağdat Demiryolu projesi içinbölgeye getirilen tahtacılar günümüze kadar özgün kültürlerini devam ettirmektedir.Çalışmanın amacı doğal ve somut-somut olmayan kültürel miras öğelerinin kültürel peyzajçerçevesinde bütüncül olarak ele alınmasıdır.Çalışma tarihi fotoğraflar, geçmiş yıllara ait hava fotoğrafları ve arşiv belgeleri irdelenerekanket çalışması, paydaş mülakatları ve GZFT analizi ile değerlendirilmiş sonuç ve önerilerortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: kültürel peyzaj, tabiat parkları, demiryolu mirası, alan koruma, Belemedik

Today, `cultural landscape`, which is differentiated within the definition of landscape, is aconcept that is formed by the interaction of both cultural and natural heritage in the same areain a certain historical process. `Cultural landscape`, which was accepted as an academic termin the 20th century in the world, has been discussed in Turkey for the last two decades.Making cultural landscape studies plays an important role in transferring these values to thefuture.Within the scope of this study, Adana-Pozantı Belemedik Nature Park and its surroundings,which are considered to be important as a cultural landscape, have been declared as aprotected area by the Ministry of Agriculture and Forestry, General Directorate of NatureConservation and National Parks. At different points in the area, there are tunnels, GermanCemetery, Varda Viaduct, Hacıkırı Station Structure and the Belemedik station structure,which is not in use at the moment, together with the structures that were built by the Germancontractor during the construction of the Berlin-Baghdad railway, the construction of whichwas started in 1903, and which is in derelict condition today. In addition, woodcutters broughtto the region for the Berlin-Baghdad Railway project maintain their original culture untiltoday. The aim of the study is to consider the natural and tangible-intangible cultural heritageitems holistically within the framework of the cultural landscape.By examining the historical photographs, aerial photographs of the past years and archivedocuments, the results and suggestions were put forward, which were evaluated with thesurvey study, stakeholder interviews and GZFT analysis.Keywords: cultural lanscape, nature park, railway heritage, conservation, Belemedik