Okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme durumları ile öğretmenlerin motivasyonları arasındaki ilişki

Abstract

Öğretme ve öğrenme sürecinde stratejik konuma sahip olan öğretmenlerin motivasyonu, eğitim sisteminin başarısı için önemli görülmektedir. Öyle ki motivasyon denetim esnasında da sağlanabilmelidir. Bu araştırmanın özü, okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme durumları ile öğretmenlerin motivasyonları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada iki ve daha fazla değişken arasındaki değişimin varlığının belirlenmesi amaçlandığından, nicel araştırma desenleri içerisinde betimsel tarama modellerinden olan ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Samsun ilinde bulunan MEB'e bağlı resmi anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 14993 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu okullarda görev yapan ve basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen okul müdürünce denetim geçirmiş 1050 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Gündüz (2015) tarafından geliştirilen `Müdürlerin Denetim Görevlerini Yerine Getirme Düzeylerini Belirleme Ölçeği` ve Polat (2010) tarafından revize edilen `Öğretmen Motivasyon Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın istatistik analizleri SPSS 14,0 programı ile gerçekleştirilmiştir. Öğretmen denetimi, eğitim öğretim denetimi ve mekan denetimi alt boyutlarından oluşan müdürlerin denetim görevlerini yerine getirme düzeylerini belirleme ölçeğinin çalışma grubuna uygulanması sonucunda, öğretmenler müdürlerinin denetim görevini `katılıyorum` düzeyinde algılamıştır. Cinsiyet değişkenine göre, çalışma grubu öğretmenlerinin algılarında anlamlı bir farklılık meydana gelmemiştir. Yaş ve kıdem değişkenine göre, mesleğe yeni başlayan ve mesleki kıdemi fazla olan öğretmenlerin denetim algısının daha yüksek olduğu görülmüştür. Eğitim değişkenine göre önlisans mezunu öğretmenlerin; görev yapılan kurum değişkenine göre ortaokulda çalışan öğretmenlerin denetim algısı daha yüksek çıkmıştır. Branş değişkenine göre müdürlerin sadece fiziksel mekan denetim görevini yerine getirme düzeyini algılama özellikleri okul öncesi öğretmenlerinde yüksektir. Denetim geçirme sayısı değişkenine göre, fazla sayıda denetim geçirmiş öğretmenlerin denetim algısının daha yüksek olduğu görülmüştür. İçsel ve dışsal motivasyon alt boyutlarından oluşan öğretmen motivasyon ölçeğinin çalışma grubuna uygulanması sonucunda, öğretmenler motivasyon değerlerini `çoğu zaman` düzeyinde algılamıştır. Cinsiyet değişkenine göre sadece içsel motivasyon alt boyutunda kadın öğretmenlerin motivasyonu, erkek öğretmenlerin motivasyonundan yüksektir. Yaş ve kıdem değişkenine göre mesleki kıdemi fazla olan öğretmenlerin dışsal motivasyon düzeyleri daha yüksek çıkmıştır. Eğitim değişkenine göre önlisans mezunu öğretmenlerin; branş değişkenine göre branş öğretmenlerinin; denetim geçirme sayısı değişkenine göre ise fazla sayıda denetim geçirmiş öğretmenlerin motivasyon düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme durumları ile motivasyon düzeyleri arasında hem içsel hem de dışsal motivasyonu kapsayan anlamlı bir ilişki olduğu ve okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme durumları ile öğretmen motivasyon düzeyinde hem içsel hem de dışsal motivasyon açısından pozitif yönde anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Motivation of teachers, which holds a strategic position in both teaching and learning process, is deemed important for success of an education system and it should be ensured during supervision as well. The core of this research is to examine the relation between fulfilment levels of supervisory duties of school principals and motivation of teachers. Since existence of two and more variables were aimed to be determined, correlational survey method, which is one of the descriptive survey methods among quantitative research patterns, was used. Universe of this study consists of 14993 teachers, who were all working at schools at different levels such as preschools, primary schools, middle schools and high schools affiliated with the Republic of Turkey Ministry of National Education. The sample of the study consists of 1050 teachers working in these schools who were chosen by random sampling method. `Scale for Determining Fulfillment Levels of Supervisory Duties of School Principals` which was developed by Gündüz (2015) and `Scale for Motivation of Teachers` revised by Polat (2010) were used in this research. Statistical analysis of the research was done via SPSS 14,0. Scale for determining fulfillment levels of supervisory duties of school principals consists of following subdimensions: Supervision of teachers, supervision of education and training, and supervision of venue. Upon conducting the scale on the study group, teachers perceived their principals' fulfillment levels of supervisory duties at `I agree.` level. There was not a meaningful difference in perception of the teachers in the study group in terms of gender variable. In terms of age and professional seniority variable, it is seen that teachers with higher professional seniority levels, have a higher perception of supervision than that of beginning teachers. In terms of education variable, teachers with associate degrees and in terms of institution, teachers working at middle schools have higher levels for perception of supervision. According to branch variable, only the characteristic of perceiving school principals' fulfilling their venue supervision duty is high in pre-school teachers. According to variable concerning teachers' supervision experience, teachers who have gone through more supervision have higher levels for perception of supervision. Upon conducting the scale for teacher motivation, which consists of intrinsic and extrinsic motivation subdimensions, teachers perceived motivational values at `mostly` level. According to gender variable, only at intrinsic motivation level, motivation of female teachers is higher than that of men. According to age and professional seniority, teachers with higher professional seniority levels have higher levels of extrinsic motivation. It is seen that according to education variable, teachers with associate degrees; according to branch variable, teachers of school subjects; and according to variable concerning number of supervisions teachers gone through, teachers with more supervision experience have higher motivation levels. In the conclusion of this research, it is concluded that there is a meaningful relation between fulfillment levels of supervisory duties of school principals and motivation levels covering both intrinsic and extrinsic motivation and that it is a positive meaningful predictor in terms of both intrinsic and extrinsic motivation at fulfillment levels of supervisory duties of school principals and teacher's motivation levels.