Nezihe Meriç'in çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi

Abstract

Günümüzde çocuk edebiyatı alanına yönelik yayınlarda gözle görülür bir artış söz konusudur. Bu ürünlerin nitelik bakımından çocuk okura uygunluğu dikkat edilmesi gereken en önemli unsurdur. Bu da beraberinde bu ürünlerin çocuk edebiyatının temel ilkelerine uygun olup olmadığı sorusunu ortaya çıkarmıştır. Temel anlamda çocuğa okuma alışkanlığını kazandırmayı hedefleyen çocuk edebiyatı ürünlerinin bu bağlamda nitelikli örnekler sunması oldukça önemlidir. Bu çalışmada da öykücülüğü ve kadın sorunlarına eğilimi ile tanınan Nezihe Meriç'in, çocuk edebiyatı alanına yönelik kaleme aldığı eserlerinin tümünü oluşturan 10 çocuk edebiyatı ürününün, çocuk edebiyatı ilkelerine uygunluğu araştırılmıştır. Araştırmanın ilk bölümü temel nitel desen metodu ile incelenmiştir. Veriler doküman analiziyle çözümlenmiştir. Bu aşamada eserlerin hem içsel yapısı hem dışsal yapısı sekiz başlık altında incelenmiştir. İkinci aşamada yine sekiz başlık ve toplamda doksan üç maddeden oluşan ''Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yapıtlarını Değerlendirme Ölçeği` kullanılarak bu eserlerin nitelikleri puanlandırılmıştır. Elde edilen veriler sonucunda Meriç'in eserlerinin tasarım ve resim özellikleri açısından özellikle resimleme bağlamında yetersiz olduğu, içerik özellikleri açısından çocuk okura yönelik olduğu, dil ve anlatım yönünden eserlerin yalın ve anlaşılır bir dille kaleme alındığı ve yazarın anlatım gücünün yeterli olduğu ve aynı zamanda hem ulusal hem de evrensel değerleri önemsediği belirlenmiştir. Bu doğrultuda elde edilen veriler doğrultusunda Nezihe Meriç'in çocuk edebiyatı ürünlerinin genel anlamda çocuk edebiyatın temel ilkelerine uygun olduğu saptanmıştır.

Today, there is a considerable increase in publications in the field of children's literature. The most important factor to be considered is the suitability of these products for child readers in terms of quality. This gave rise to the question of whether these products are suitable for the basic principles of children's literature. In this respect, it is very important for the products of children's literature, which aim to impart the habit of reading to the child, to present quality examples. In the current study, the compatibility of 10 products of children's literature, which constitute all of the works written by Nezihe Meriç in the field of children's literature, who is known for her narrative style and her tendency to focus on women's issues, with the principles of children's literature was examined. In the first part of the study, the basic qualitative design method was employed. The collected data were analyzed with document analysis. At this stage, both the internal and external structures of the works were examined under eight headings. At the second stage, the qualities of these works were scored by using the `Evaluation Scale for the Works of Children's and Youth Literature`, which consists of eight headings and a total of ninety-three items. As a result of the analyses conducted, it was concluded that Meriç's works are insufficient in terms of design and painting features, especially in the context of illustration, that they are aimed at child readers in terms of content features, that the works are written in a plain and understandable language, that the author's expressive power is sufficient and that considerable importance is attached to national and universal values. In light of the findings of the current study, Nezihe Meriç's products of children's literature can be claimed to be generally in compliance with the basic principles of children's literature.