Batı Anadolu'da yayılış gösteren barbus ve lucıobarbus (pısces: cyprınıdae) cinslerinin taksonomik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Çalışmada Avrupa ve ülkemizde, taksonomisi ve yayılış alanları tartışma konusu olan Barbus ve Luciobarbus cinslerinin Batı Anadolu'da yayılış gösteren türleri araştırılmıştır. Örneklemeler ülkemizin kuzeyindeki Sakarya Irmağı ile güney batısındaki Eşen Çayı (Antalya-Muğla) arasında kalan bölgedeki toplam 82 örnekleme noktasında gerçekleştirilmiştir. İncelenen türlerin, 28 metrik ve 10 meristik karaktere dayanılarak tanımları yapılmıştır. Ayrıca tanımları yapılan türlerin bazı kemiklerinin (dentale, premaksilla, maksilla, operkulum ve sirkumorbital kemikler) şekilleri çizilerek ve röntgen filmlerinden omur sayısı tespit edilerek türler arasındaki osteolojik farklılaşma belirlenmiştir. Anadolu'nun batı bölgesinde yayılış gösteren Barbus cinsine ait 249 balık örneği incelenerek; Barbus oligolepis, Barbus pergamonensis, Barbus niluferensis, Barbus escherichii türlerinin yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Büyük Menederes Irmağı, Yuvarlakçay, Eşen, Dalaman ve Tersakan çaylarında yayılış gösterdiği açıklanan popülasyonların ise muhtemel bir yeni tür olabileceği düşünülerek, çalışmada Barbus sp. olarak verilmiştir. Bölgeden Luciobarbus cinsine ait 48 örnek incelendiğinde, Luciobarbus lydianus ve Luciobarbus kottelati'nin yayılış gösterdiği belirlenmiştir. Bu türlerin, dorsal yüzgecin pelvik yüzgece olan konumu ve bıyık yapısı özellikleri ile belirgin bir şekilde farklılaştıkları belirlenmiştir. Ayrıca türlerin yayılış alanlarının sınırları, kısmen habitatlardaki yoğunlukları ve tehditleri belirlenerek, `IUCN-Kırmızı Liste` ölçütlerine göre `Koruma statüsü` önerisi verilmiştir.

In this study; taxonomic characteristics of the species of Barbus and Luciobarbus genus, which are still under discussion in some species in Europe and Turkey, have been investigated. The samples were collected from 82 sampling points in the region between Sakarya River in the north and Eşen Stream (Antalya-Muğla) in the south-west of Turkey. The species were identified based on 28 metric and 10 meristic characters. In addition, osteological differentiation between the species was determined by drawing the shapes of some bones (dentale, premaxilla, maxilla, operculum and circumcorbital bones) and determining the number of vertebrae from x-ray films.249 fish specimens belonging to Barbus genus spreading in the western part of Anatolia were examined. Barbus oligolepis, Barbus pergamonensis, Barbus niluferensis and Barbus escherichii species were found. The populations described in the Büyük Menederes River, Yuvarlakçay, Eşen, Dalaman and Tersakan streams were given as Barbus sp. for thought to be a possible new species. Luciobarbus lydianus and Luciobarbus kottelati were found in 48 fish specimens of the genus Luciobarbus. It was determined that these species differ significantly with the position of the dorsal fin to the pelvic fin and barbel structure.In addition, the limits of the distribution areas of the species, their densities in habitats and threats were determined and `Conservation status` was proposed according to the `IUCN-Red List` criteria.