Orhan Kemal'in Ekmek Kavgası adlı öykü kitabında kelime grupları

Abstract

Evrendeki iletişimi sağlayan en etkin canlı araç olan dil, aynı zamanda millî ve kültürelbir kimlik taşıyıcısıdır. Dilin bu özelliğine bağlı olarak milletler küresel dünya yarışıiçerisinde, milli benlik olgusunu en çok dil üzerinden korumaya çalışmışlardır. XX.yüzyılın ilk yarısında, İsviçreli bilim insanı Ferdinand De Saussure, dilin bağımsız birbilim araştırma alanı olmasını sağlamış ve bu süreçten sonra dil ile ilgili bağımsızçalışmalar tüm dünyada hız kazanmıştır. Günümüz bilim dünyasında ise dille ilgiliçalışmalar hem yukarıda bahsedilen sosyo-kültürel açıdan hem de dilbiliminbelirlediği kuramlar açısından yapılmaktadır. Türkçe, Ural-Altay dil ailesinin Altaykoluna bağlı eklemeli bir dildir. Türkçede anlamı oluşturan unsurlardan birisözcüklerin eklerle biraraya gelerek kurdukları cümle birlikleridir. Türkçeninsözdizimini kuran bu cümle birlikleri içerisinde kelime grupları önemli bir yer tutar.Kelime grupları, belirli kurallara bağlı olarak cümle içerisinde yan yana gelerekoluşturulan kelime topluluklarıdır. Yazarın söylem evreninde hangi sözcükleri seçtiğive kaleme aldığı söz konusu kelime gruplarının çözümlenmesi ile elde edilebilir. Buçalışmada Türk edebiyatının güçlü kalemlerinden Orhan Kemal'in Ekmek Kavgasıadlı öykü kitabındaki `Ekmek Kavgası, Revir Meydancısı Yusuf, Mahalle Bekçisi Ali,Köpek Yavrusu, Ekmek, Sabun ve Aşk, Bir Öksüz Kız Etrafında, Bir Ölüye Dair, Birİnsan, Teber Çelik'in Karısı ve Afaracı Hacı Ali` adlı öykülerde yer alan kelimegrupları incelenecektir. Bu sayede, yazarın sık kullandığı kelime gruplarındanhareketle onun söylem dünyasına ait kimi özellikler elde edilmeye çalışılacaktır.Anahtar Sözcükler: Orhan Kemal, Ekmek Kavgası, Kelime Grupları, Sözdizimi

Language is the most efficient way for communication as well as it is a culturaland a national identificatory. Depending on this particular feature of language, nationshave always tried to protect their national identity through their language. In the 20thcentury, Swedish scientist Ferdinand De Saussure helped language to become anindipendent research field; thereafter studies on language has accelarated all over theWorld. In today's science world, studies regarding language are carried out both in theframe of above mentioned socio-cultural aspects and the rules determined bylinguistics. The Turkish language is an agglutinative language which is a member ofAltaic languages family. One of the main factors creating a meaning in Turkish is thatthe words come together through certain suffixes and shape sentences. In thosesentences, words groups, which includes two or more words that came together basedon certain rules, contitutes an importance. What words an author chooses in his/heruniverse of discourse can be determined by analysing word groups in his/her work. Inthis thesis, the word groups in Orhan Kemal's `Ekmek Kavgası`, in which it includesstories named Revir Meydancısı Yusuf, Mahalle Bekçisi Ali, Köpek Yavrusu, Ekmek,Sabun ve Aşk, Bir Öksüz Kız Etrafında, Bir Ölüye Dair, Bir İnsan, Teber Çelik'inKarısı, Afaracı Hacı Ali, will be examined. It is aimed to discover some features ofOrhan Kemal's universe of discourse with reference to the word groups used frequentlyby the author.Key Words: Orhan Kemal, Ekmek Kavgası, Word Groups, Syntax