Kürt romanında Türk imgesi

Abstract

Yazıldığı dönemin ve toplumun izlerini taşıyan edebi eser, ilişkili olduğu toplumun kolektif hafızasından hareketle içerisinde başka anlamlar da barındırır. Edebi eser ve toplumun bu açık ve görünür olan ilişkisinden dolayı toplum içinde var olan fikirlerin anlaşılmasında edebi üretimlere bakmak doğru yollardan birisidir. Bu durumda, edebi eserin üretildiği sosyo-tarihsel koşulların dikkate alınması temel faktörlerden bir tanesidir. Her yeni dönem kendisiyle birlikte belirli baskın yönelimler getirmektedir. Böyle belirli bir dönemde üretilmiş eserler de o dönemin öne çıkan özelliklerini yansıtmaktadır. Bu tezde, içinde bulunduğu edebi gelenek açısından önem arz eden; Erebê Şemo'nun Şivanê Kurmanca (Kürt Çoban-1935), Mahmut Baksi'nin Gundikê Dono (Dono Köyü-1988), Mehmed Uzun'un Bîra Qederê (Kader Kuyusu-1995), Abbas Abbas'ın Şivanê Berxan (Kuzu Çobanı-2004), Bavê Nazê'nin Miriyê Heram (Necis Ölü-2009) ve Rênas Jiyan'ın Bacanên Pelçiqî (Ezilmiş Domatesler-2017) adlı Kürt romanlarında Türk karakterlerin nasıl ele alındığı ve öteki olarak Türk imajının nasıl oluşturulduğu incelenmiştir.İncelenen romanlarda Türk imajının anlaşılabilmesi için; `öteki`, `kimlik`, `kolektif kimlik` ve `imge` kavramlarına başvurulmuş ve söz konusu kavramların inceleme konusu edilen edebi eserlerde ne anlama geldiği tartışılmıştır. Romanlar, edebiyat sosyolojisi bağlamında metnin yorumlanmasını sağlayan nitel araştırma yöntemi kullanılarak incelenmeye çalışılmıştır. Türk imajının, tezde incelenen romanlar bağlamında ortak noktaları olduğu gibi dönem ve romanın temasına göre belirli farklıklar sergilediği de görülmüştür. İncelenen romanlarda bütünlüklü ve aynı doğrultuda şekillenen mono-tipik bir Türk imgesi söz konusu olmasa da genelde gözlenen temsillerin birbirine yakın olduğu sonucuna varılmıştır. Belirlenen kategorilere göre imajlar benzerlik ve farklılıklarına göre değerlendirilmiştir.

The literary work which carries the marks of its society and era which it was written also contents different meanings due to the collective memory of its related society. In order to be understood the ideas within the society; it is one of the correct ways to look literary productions because of the obvious relationships between the literary work and society. In this case, it is a basic factor to take the socio-historical conditions into account which the work was produced in. Every each new era brings some specific predominant orientations with itself. A product which was produced in this kind of an era reflects the featured properties of that era. In this thesis, how the Turkish characters are considered and the Turkish image is created as `others` has been examined on Kurdish novels which are named Erebê Şemo - Kurdish Shepherd (Şivanê Kurmanca-1935), Mahmut Baksi - Village of Dono (Gundikê Dono-1988), Mehmed Uzun - Well of Destiny (Bîra Qederê-995), Abbas Abbas - Shepherds of Lambs (Şivanê Berxan-2004), Bavê Nazê - Necis Dead (Miriyê Heram-2009) and Rênas Jiyan Crushed Tomatoes (Bacanên Pelçiqî-2017).In order to be understood the Turkish image in examined novels; `other`, `identity`, `collective identity` and `image` concepts has been referenced. It has been discussed what does the concepts in question means in the examined literary work. Novels has been tried to examine by using the qualitative research method which lets to comment the text by the mean of sociology.On thesis it has been seen that the Turkish image has some common points within the examined novels but also it shows some differences due to novel's era and theme. Although there is not a mono-typical Turkish image which is complete and shaped in same direction, it is concluded that the observed representations are close to each other in general. The images are evaluated according to their similarities and differences by the determined categories.