Türkiye'de 1950-1960 dönemi demokratikleşme süreci

Abstract

Eski Yunan'da ortaya çıkan demokrasi kavramı, Amerikan ve Fransız devrimlerinden sonra toplumların gündemini teşkil eden en önemli konulardan biri olmuştur. Dönem koşullarına ve ülkelere göre değişiklik gösteren demokratikleşme süreci, Türk demokrasi tarihinde oldukça zorlu bir süreçten geçmiştir. Kurtuluş Savaşı döneminde saltanatın kaldırılmasıyla birlikte cumhuriyetin ilan edilmesi ve 1945 yılına kadar hedefine ulaşmamış olsa da çok partili hayata geçiş denemeleri Türkiye Cumhuriyeti'nin demokrasi isteğini açıkça ortaya koymuştur. 14 Mayıs 1950 seçimleri ise Türk demokrasi tarihinin önemli bir dönüm noktası olmuş ve 1946 yılında kurulan Demokrat Parti, 27 yıl aralıksız iktidarda olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin yerini almayı başarmıştır. Kurulduğu günden itibaren dikkatleri üzerine çeken Demokrat Parti, 1950-1960 yılları arasında arka arkaya üç seçim kazanarak 10 yıl iktidarda kalmıştır. Türkiye'nin siyasi tarihi açısından büyük önem taşıyan bu yıllarda Demokrat Parti'nin muhalefet ve basın ile olan ilişkileri sıklıkla tartışılmıştır. Özellikle iktidarlığının son döneminde bu ilişkilerde yaşanan gerginlik 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesine zemin hazırlamış ve Demokrat Parti'nin iktidarlığını darbe sonucu kaybetmesi Türkiye'nin demokratikleşme sürecinde olumsuz etkiler bırakmıştır. Bu bağlamda, 1950-1960 döneminde gerçekleştirilen siyasi ve hukuki faaliyetler başta olmak üzere demokrasinin gelişimi ve sürekliliği adına önem arz eden iktidar-muhalefet ilişkileri ve basına yönelik uygulamalar çalışmada ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Demokrasi, Çok Partili Hayata Geçiş, İktidar, Muhalefet, Basın, 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi

The concept of democracy, which emerged during Ancient Greece, became one of the most important subjects after the American and French revolutions. The Democratization process, which varies in accordance with the conditions of the era and countries, has gone through a quite tough process in the history of Turkish democracy. The abolition of the sultanate, the proclamation of the republic and even if did not achieve the goal until 1945, the transition to multi-party life trials have clearly demonstrated that the motion for democracy of the Republic of Turkey.The 14 May 1950 elections were the essential turning point in the history of Turkish democracy and the Democrat Party, constituted in 1946, has succeeded in substitute of the Republican People's Party, which had been in power for 27 years. The Democrat Party, which has attracted attention since its foundation, won three consecutive elections between 1950 and 1960 and remained in power for 10 years. In these years of great importance in terms of Turkey's political history, Democrat Party's relations with the opposition and media have often been discussed. Particularly in the last period of ruling has to lead up to the tensions of May 27, 1960, military intervention and the Democrat Party lost power in the coup which negatively affects Turkey's democratization process. In this context, particularly the political and judicial activities carried out in the 1950-1960 period, the government-opposition relations, which are important for the development and continuity of democracy, and the practices towards the media, have been analyzed in the study.Key Words: Democracy, Transition to a Multi-Party System, Government, Oppositon, Media, 27 May, 1960 Military Intervention