Ailelerin kaynaştırma eğitimine ilişkin beklentilerinin ve katılımlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde öğrencisi bulunan ailelerin kaynaştırma eğitiminden beklentilerinin, kaynaştırma eğitimine katılım düzeylerinin ve katılımı engelleyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda karma araştırma desenlerinden ardışık açıklayıcı karma desen kullanılmıştır. Çalışma, 2019-2020 öğretim yılında Van ili merkez ilçelerdeki (Tuşba, İpekyolu ve Edremit) ilkokul, ortaokul ve lisede öğrenim gören kaynaştırma öğrencisi bulunan 355 veli ile yürütülmüştür. Verilerin toplanması sürecinde `Kaynaştırma Eğitiminde Aile Katılımı Ölçeği`, `Kaynaştırma Eğitiminde Aile Katılımını Engelleyen Faktörler Ölçeği`, `Kaynaştırma Eğitiminde Aile Beklentileri Envanteri` ve `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve post-hocLSD testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ailelerin kaynaştırma eğitiminden beklentilerinin; çocuklarının derslerinde başarılı olması, özgüvenlerinin yüksek olması, bir mesleği yapabilmesi için gerekli olan bilgi ve becerileri edinmesi, okuma yazma öğrenmesi, sosyal becerilerinin (iletişim gibi) gelişmesi, arkadaşlık kurması, tek başına hareket edebilmesi/ihtiyaçlarını kendi başına giderebilmesi ve toplum tarafından kabul görmesi olduğu belirlenmiştir. Kaynaştırma eğitiminde evde aile katılımının `bazen`, okulda aile katılımının ise `sıklıkla` gerçekleştiği, lise düzeyinde aile katılımının ilkokul ve ortaokul düzeyine göre daha düşük olduğu ve eğitim düzeyi daha yüksek olan velilerin kaynaştırma eğitimine daha çok katılım gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ailelerin kaynaştırma eğitimine katılımlarını engelleyen faktörlerin okuldan çok aileden kaynaklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İş yoğunluğu, çocuk sayısının fazlalığı, maddi imkânsızlıklar, ebeveynlerin sağlık sorunları, kaynaştırmaya ilişkin bilgi eksikliği ve okuma-yazma bilmeme kaynaştırma eğitiminde aile katılımını güçleştiren faktörler olarak ifade edilmiştir.Anahtar Sözcükler: özel eğitim, kaynaştırma eğitimi, aile katılımı, aile katılımını engelleyen faktörler.

In this study, it was aimed to determine the expectations, involvement and the factors that prevent involvementof parentson inclusive education at primary, secondary and high schools. In accordance with this purpose Explanatory Squential Design was used.The researh was carried out with 355 parents who have inclusive students studying in primary, secondary and high schools in the central districts (Tuşba, İpekyolu and Edremit) of Van province in 2019-2020 academic year.In the process of data collection, `Parental Involvement Scale in Inclusive Education`, `Factors Preventing ParentalInvolvement in Inclusive Education Scale`, `Family Expectations Inventory in Inclusive Education`and `Semi Structured Interview Form` was used for qualitative data. In the analysis of quantitative data descriptive statistics, independent samples t-test, one-way ANOVAand post hoc LSD was used.The descritive analysis technique was used in the analysis of the qualitative data. As a result of the research it was determined that the expectation of families from inclusive education are that their children' success in their lessons, having self-esteem, having neccessary knowladge and skils to acquire a profession, learning literacy, development of their children' social skills like communication, making friends, being able to move alone, meeting their own needs and being accepted by the community. It was concluded that in inclusive education involvement of parents occured `sometimes` at home whereas, at school involvement of parents occured `frequently`. Parental involvement level at high school is lower than primary and secondary schools levels and families with higher education level involve more in inclusive education. It was concluded that the factors that preventparental involvement in inclusive education stem from family rather than school. Workload,excessive number of chidren, financial impossibilities,lack of knowledge about inclusive education, parents heath problems and illiteracy are expressed as factors that prevent family participation in inclusive education.Keywords: special education, inclusive education, parental involvement, factors preventingparental involvement.