Mizah dergileri üzerinden bir dönem okuması: Türkiye'de çok partili siyasal yaşama geçiş (1946-1950)

Abstract

Günümüz medyasının insanı kuşatan çok yönlü yapısı insanoğlunu gerçek bir dünyadan alıp sunulan ve gösterilen sanal bir dünyada yaşamaya itmiştir. Kurgusal alemin zaferi, insan iradesinin sonu olan bu dünyanın ise neredeyse tüm algılarını egemen güçler/iktidarlar belirlemiştir. Bu gücün ürettiği söylemlerin pazarlayıcısı ise 1950'lerde yazılı basın ve radyo olmuştur. Mizah basını da bu kollardan olan yazılı basının; ilginç, enerjik, nükteli, neşeli, çekici, cazip karikatürlerle olayları gün yüzüne taşımayı ilke edinen bir uzvudur.Varoluş sebebini eleştiriden ve aykırılıktan alan mizah basınının vurucu gücü ise tartışmasız karikatürlerdir. Oluşum hikayelerini tezatlık, tenkit, abartı, kinaye, alaya alma, gülme üzerine inşa eden bu çizgi sanatının arası kimyası gereği iktidarlarla terstir. Lakin bu genelliği bozan iktidarlarla uyum içinde çalışan dergiler de söz konusudur. Bu bağlamda iktidarlarla olan uyuma Akbaba ve Karagöz dergileri; tezatlığa ise Mizah dergisi emsal gösterilebilir. Mecmuaların birbiriyle çelişik dikkat çeken bu yapısı yani egemen güçle tesis ettikleri uyumlu ya da tezat kimlikleri 1946-1950 evresinin öne çıkan önemli siyasi gelişmelerini, karikatürler ekseninde göstergebilim ve söylem analizi yöntemleriyle ortaya koyma fikriyatını ve iddiasını doğurmuş, bu iddiayı sahih kılma gayreti de tezin yapılma amacını belirlemiştir.

The multi-faceted structure of today's media that surrounds people has pushed human beings from a real world to live in a presented and shown virtual world. Dominant powers have determined almost all perceptions of this world, which is the victory of the fictional realm and the end of human will. The marketers of the discourses produced by this power were the print media and radio in the 1950s. The humor press as one of these branches of the written press; is a body that adopts the principle of bringing events to the light with interesting, energetic, witty, cheerful and attractive cartoons.The striking power of the humor press, which takes its existence from criticism and contradiction, is indisputably cartoons. The chemistry between this line art, which builds its formation stories on contrast, criticism, exaggeration, allusion, ridicule, and laughter, is opposite to the powers. However, there are also journals that work in harmony with the governments that break this generality. In this context, Akbaba and Karagöz magazines; Mizah magazine can be shown as a precedent for the contrast. This contradictory structure of the magazines, that is, the harmonious or contradictory identities created the argument and the idea of revealing the prominent political developments of the 1946-1950 period with the methods of semiotics and discourse analysis, and the effort to make this claim authentic has determined the purpose of the thesis.