Atatürk döneminde Ankara Belediyesi (1923-1938)

Abstract

Tanzimat'ın ilanından sonra ortaya çıkan modern belediyelerin kökeni 1854 yılına dayanmaktadır. Kırım Savaşı'ndan sonra Şehremaneti'nin kurulmasıyla başlayan belediyecilik faaliyetleri, Cumhuriyet'e kadar birçok kanun ile değişikliğe uğramış ve tüm vilayetlere yayılmıştır. 1857 yılında Paris modelli Altıncı Daire-i Belediye'yi emsal alarak oluşturulan ve 1864 Tuna Vilayeti Nizamnamesi ile yaygınlaşan belediye teşkilatları arasında Ankara Belediyesi'nin varlığı da 1866 yılından beri bilinmektedir. Ankara Belediyesi, Cumhuriyet'in ilanına kadar geçen süre zarfında mali imkansızlıklardan dolayı kısıtlı hizmetlerde bulunabilmiştir. Ankara'nın başkent olması ve Cumhuriyet'in ilanından sonra Ankara'nın çehresini değiştirmek için belediye teşkilatında düzenlemelere gidilmiştir. 1924 yılında yürürlüğe giren Ankara Şehremaneti Kanunu ile Ankara'nın fiziki ihtiyaçları, devlet güvencesi altında karşılanmaya çalışılmıştır. 1930 yılında çıkarılan Belediye Kanunu ile Ankara Şehremaneti kaldırılmış, yerine Ankara Belediye Başkanlığı kurulmuştur. Cumhuriyet'in ilk yıllarına nazaran plan ve programlı bir çalışma metodunu şiar edinen Ankara Belediyesi, Atatürk'ün talimatları, Tandoğan'ın uygulayıcılığı ile Ankara'yı modern bir başkent haline getirmek için çalışmalarda bulunmuştur. Bu çalışma, Ankara Belediyesi'nin tarihsel süreçte geçirdiği değişimler doğrultusunda Ankara'nın yaşadığı büyük dönüşümü inceleyecektir.

The origin of the modern municipalities that emerged after the proclamation of the Tanzimat dates back to 1854. Municipal activities, which started with the establishment of the Şehremaneti after the Crimea War, were altered by many laws until the foundation of the Turkish Republic and spread to all provinces. The existence of the Ankara Municipality has been known since 1864, among the municipal organizations that were established in 1857 by taking the Paris-modeled Sixth Department of Municipality as an example and became widespread with the Danube Province Regulation of 1864. Ankara Municipality was able to provide limited services due to financial impossibilities during the period until the proclamation of the Republic. After the proclamation of the Republic and Ankara becoming the capital, arrangements were made in the municipal organization in order to change the face of Ankara. With the Ankara Şehremaneti Law, which came into force in 1924, the physical needs of Ankara were tried to be met under the guarantee of the state. With the Municipality Law enacted in 1930, Ankara City Hall was abolished and Ankara Municipality was established instead. Ankara Municipality, which adopted a planned and programmed working method compared to the first years of the Republic, put efforts to make Ankara a modern capital with the instructions of Ataturk and the implementation of Tandoğan. This study will examine the great transformation that Ankara has experienced in line with the changes that Ankara Municipality has undergone in the historical process.