Türkçe öğretim programlarında yer alan değerler eğitimi açısından Kutadgu Bilig'in incelenmesi ve örnek metinler

Abstract

Değerler eğitim giderek önemini arttırmaktadır. Bu durum öğretim programlarına da yansımaktadır. Bu çalışmada, öğretim programlarından 2005 yılında yayımlanan ve MEB'in değerler listesine yer verdiği ilk programlardan biri olan Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve 2006 yılında yayımlanan Türkçe Dersi (6-8. sınıflar) Öğretim Programı, 2015 yılında yayımlanan Türkçe Dersi (1-8. sınıflar) Öğretim Programı, hâlâ yılında yayımlanan Türkçe Dersi (1-8. sınıflar) Öğretim Programı incelenmiştir. İncelenen programlardan yola çıkılarak şimdiye kadar programlarda, MEB tarafından yirmi dört değere yer verildiği tespit edilmiştir. Bunlar: adil olma, aile birliğine önem verme, barış, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, dostluk, duyarlılık, dürüstlük, estetik, eşitlik, hoşgörü, misafirperverlik, öz denetim, özgürlük/bağımsızlık, sabır, sağlıklı olmaya önem verme, saygı, sevgi, sorumluluk, tasarruf, temizlik, tutarlılık ve yardımseverliktir.Türk-İslam edebiyatının ilk örneklerinden biri olan Kutadgu Bilig bir pendnamedir. İçinde pek çok öğüdü barındıran bu kadim eserde değerlere de yer verildiği görülmektedir. Kutadgu Bilig, yukarıda bahsi geçen yirmi dört değer bağlamında ayrıntılı olarak ele alınarak bu değerlerin tespiti yapılmış ve çalışmada değerler örneklerle sunulmuştur. Yine bu yirmi dört değerin her biri için ayrı ayrı metinler hazırlanarak ortaokul 7. ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları için uygunluğu uzman görüşlerine başvurularak yordanmıştır. Ayrıca eserde yer alan değer olarak görülebilecek ifadelerin de tespiti yapılarak örneklerle sunulmuştur.Çalışmada, doküman tarama modeli kullanılarak betimsel analizden yararlanılmıştır. Metinlerin kapsam geçerliliklerinin yordanmasında uzman görüşüne başvurulmuştur. Sonuç olarak, Kutadgu Bilig'in, değerler açısından zengin içeriği ve söz sanatlarıyla süslenmiş anlatım çeşitliliği göz önüne alındığında Türkçe dersi değerler eğitiminde kaynak olarak kullanılmaya elverişli olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Türkçe, eğitim, Türkçe dersi, değerler eğitimi, Kutadgu Bilig, öğretim programı

Values education is increasingly important. This situation is also reflected in the curriculum. In this study from the curriculum The Social Studies Curriculum, which was published in 2005 and was one of the first programs that MEB offered a list of values and The Turkish Curriculum (grades 6-8) published in 2006, The Turkish Curriculum (grades 1-8) published in 2015 and The Turkish Curriculum (grades 1-8) published in 2019 were examined. It has been determined that the programs have included twenty-four values. These are: justice, caring for family unity, peace, scientificity, hardworking, solidarity, friendship, sensitivity, honesty, aesthetics, equality, toleration, hospitality, self-control, freedom, patience, caring for being healthy, respect, love, responsibility, savings, cleanliness, consistency and helpfulness.Kutadgu Bilig, one of the first examples of Turkish-Islamic literature, is an advicebook. It is seen that values are also included in this ancient work which contains many advices. Kutadgu Bilig has been handled in detail in the context of the above-mentioned twenty-four values and these values have been determined and presented in the study with examples. Again, for each of these twenty-four values, texts were prepared separately and their suitability for secondary school 7th and 8th grade Turkish textbooks was predicted by seeking expert opinions. In addition, the values that can be expressed as the value in the work were determined and presented with examples.In the study, descriptive analysis and content analysis were used by using document scanning model. Expert opinion was taken to predict the content validity of the texts. As a result; Considering Kutadgu Bilig's rich content in terms of values and the variety of expressions decorated with figures of speech, it has been determined that Turkish course is very suitable to be used as a resource in values education.Keywords: Turkish, education, Turkish lesson, values education, Kutadgu Bilig, curriculum