Mardin ekolojik koşullarında ekmeklik buğday'da farklı dozlarda vermikompost uygulamalarının bazı verim parametreleri üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma ile farklı dozlarda toprağa uygulanan toprak solucan gübresinin ekmeklik buğday'da (Triticum aestivum) verim ve bazı verim özelliklerine olan etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma 2019-2020 üretim sezonunda Mardin koşullarında yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak farklı dozlarda vermikompost gübresi, bitki materyali olarak Dinç ve Tekin ekmeklik buğday çeşitleri kullanmıştır. Deneme faktöriyel deneme desenine göre üç (3) tekerrürlü olacak şekilde kurulmuştur. Denemede kullanılan buğday çeşitlerine dekara solucan gübresi dozları 0, 100, 200 ve 300 kg da-1 olacak şekilde uygulanmıştır. Araştırmada; başaklanma gün sayısı, bitki boyu, bitkide tane sayısı, birim alan tane verimi, bitki başak boyu, tanede makro ve mikro element içeriği değerleri incelenmiştir. Üretim sezonundan sonra bitkiler hasat edilmiş, gerekli analiz ve ölçümler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre vermikompost uygulamaları Dinç çeşidinde % 12.5 oranında, Tekin çeşidinde ise % 17.9 oranında verime etki etmiştir. Başaklanma gün sayısı ve bitki başak boyu her iki buğday çeşidinde de en yüksek 300 kg da-1 olan parselde tespit edilmiştir. Doz artışına bağlı olarak bitki boyu ve bitki tane sayısında artış olduğu gözlemlenmiştir. Genel olarak artan vermikompost uygulamalarının K ve P elementi üzerine etkisi her iki buğday çeşidinde de kontrol (0 kg da-1) gruplarına göre artış sağlamıştır. Vermikompost uygulamalarının başaklanma gün sayısı, bitki boyu, başakta tane sayısı ile Cu, Zn, Fe ve Mn elementleri üzerine etkisi istatistiksel olarak p≤0.01 düzeyinde önemli olduğu bulunmuştur.

In this study, it was aimed to determine the effect of soil vermicompost applied to the soil at different doses on yield and some yield characteristics of bread wheat (Triticum aestivum). The research was carried out in Mardin conditions in the 2019-2020 production season. In the study, different doses of vermicompost fertilizer were used as material, and Dinç and Tekin bread wheat varieties were used as plant material. The experiment was set up with three (3) replications according to the factorial trial design. Vermicompost doses of 0, 100, 200 and 300 kg da-1 per decare were applied to the wheat varieties used in the experiment. In the research; the number of days to spike, plant height, number of grains per plant, grain yield per unit area, plant spike length, macro and micro element content per grain were investigated. After the production season, the plants were harvested and the necessary analyzes and measurements were made. According to the results obtained, vermicompost applications had an effect on yield of 12.5% in Dinç variety and 17.9% in Tekin variety. The number of days to spike and the height of the plant spike were determined the highest in the parcel with 300 kg da-1 in both wheat cultivars. It was observed that plant height and plant grain number increased depending on the dose increase. In general, the effect of increasing vermicompost applications on K and P elements increased in both wheat cultivars compared to the control (0 kg da-1) groups. The effects of vermicompost applications on number of days to ear, plant height, number of grains per spike and Cu, Zn, Fe and Mn elements were found to be statistically significant at the p≤0.01 level.