Mısır (Zea mays L.) ve buğday (Triticum aestivum L.) bitkileri üzerine glifosat, paraquat ve MCPA adlı herbisitlerin etkilerinin araştırılması

Abstract

Bu tez çalışmasında hedefte olmayan tarım bitkilerinde herbisitlerin meydana getirdiği toksik etki araştırıldı. Bu amaçla bir haftalık (genç) ve 15 günlük (olgun) buğday (Tritucum aestivum L. cv. Halis) ve mısır (Zea mays L. cv. Ada 523) varyetelerinde, glifosat, paraquat ve MCPA (4-kloro-2-metilfenoksi asetik asit) herbisitlerinin farklı konsantrasyonlarda (0, 100, 500 ve 1000 μM) oluşturduğu toksik etkiye bağlı fizyolojik ve biyokimyasal cevaplar araştırıldı. Her üç herbisitte pigment miktarı, kuru ağırlık miktarı, kök ve sürgün uzama büyümesinde önemli derecede düşüşler görüldü. Glifosat için; prolin miktarı genç bitkilerin kökleri hariç tüm eksplantlarda, GSH miktarı genç mısır sürgünlerinde ve olgun buğday bitkileri, MDA miktarı olgun mısır yaprakları hariç tüm eksplantlarda, SOD aktivitesi olgun mısır kökleri hariç diğer tüm eksplantlarda, GST aktivitesi olgun buğday yaprakları hariç tüm eksplantlarda ve CAT aktivitesinde arttı. Paraquatta; prolin miktarı olgun buğday yaprağı ve olgun mısır kökü hariç tüm eksplantlarda, GSH miktarı olgun buğday yaprağı hariç tüm eksplantlarda, MDA miktarı mısır bitkileri hariç tüm eksplantlarda, SOD aktivitesi olgun mısır kök ve yaprakları hariç tüm eksplantlarda, CAT ve GST aktivitesinde arttı. MCPA için ise; prolin miktarı tüm eksplantlarda, GSH miktarı buğday yaprakları hariç tüm eksplantlarda, MDA miktarı mısır kökleri hariç diğer tüm eksplantlarda, CAT aktivitesi genç buğday yaprağı ve genç mısır kökleri hariç tüm eksplantlarda, SOD ve GST aktivitesinde arttı. Sonuç olarak, fidelere uygulanan glifosat herbisiti daha fazla toksik etki yarattı. Glifosat herbisitine karşı bir haftalık mısır ve buğday fidelerinin daha dirençli olduğu görüldü.

In this thesis study, the toxic effects of herbicides on non-target agricultural plants were investigated to toxic effect. For this purpose the toxicity of glyphosate, paraquat and MCPA (4-chloro-2-methylphenoxy acetic acid) herbicides at different concentrations (0, 100, 500 and 1000 μM) in wheat (Tritucum aestivum L. cv. Halis) and corn (Zea mays L. cv. Ada 523) varieties of one-week-old (young) and 15-days-old (mature). Physiological and biochemical responses related to the effect were investigated. Significant reductions in pigment content, dry weight, root and shoot elongation growth were observed in the three herbicides. In glyphosate; the amount of proline in all explants except the roots of young plants, the amount of GSH in young corn shoots and mature wheat plants, the amount of MDA in all explants except mature corn leaves, SOD activity in all explants except mature corn roots, GST activity in all explants except mature wheat leaves and CAT activity increased . In paraquat; the amount of proline in all explants except mature wheat leaf and mature corn root, the amount of GSH in all explants except mature wheat leaf, the amount of MDA in all explants except corn plants, SOD activity in all explants except mature corn roots and leaves, CAT and GST activity increased. For MCPA; the amount of proline in all explants, the amount of GSH in all explants except wheat leaves, the amount of MDA in all explants except corn roots, CAT activity in all explants except young wheat leaf and young corn roots, SOD and GST activity increased. As a result, glyphosate herbicide applied to the seedlings produced more toxic effects. One-week-old corn and wheat seedlings were more resistant to glyphosate herbicide.