Bazı tarımsal atıklar üzerinde kültürü yapılan Pleurotus djamor (Rumph. ex Fr.) boedijn ve Pleurotus citrinopileatus singer'in besin içeriği ve tıbbi özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada; bazı lignoselülozik atıkların Pleurotus djamor (Rumph. Ex Fr.) Boedijn ve Pleurotus citrinopileatus Singer'in kültüründe değerlendirilebilmesi ve elde edilen basidiokarpların besin değerleri ile tıbbi aktivitelerine etkileri araştırılmıştır.Farklı atıklar üzerinde kültürü yapılan P. djamor ve P. citrinopileatus'un miselyum yetiştirme dönemleri, primordium oluşum dönemleri, hasat dönemleri ve verimleri 11.5-12.8 gün, 20.3-36.5 gün, 50.0-90.5 gün ve 12.0-29.6 g/100g olarak belirlenmiştir. Farklı kültür ortamlarındaki P. djamor ve P. citrinopileatus'un % 89.9-91.9 kuru madde, % 8.1-10.1 nem, 250.8-307.8 kcal enerji, % 22.0-44.9 ham protein, % 1.1-2.3 ham yağ, % 5.8-10.5 ham kül, % 20.3-46.8 karbonhidrat, % 81.1-84.1 organik madde, 543-857 mg/L K, 1.77-55 mg/L Ca, 1.08-3.8 mg/L Na, 1.22-3.2 mg/L Fe, 1.45-2.7 mg/L Zn, 0.17-0.36 mg/L Mn, 1.32-13.0 mg/L Cu, 0.21-0.73 mg/kg A vitamini, 18.49-59.00 mg/kg E vitamini, 112.1-732.4 mg/kg C vitamini ve 122.3-561.7 mg/kg MDA içerdiği, fakat Cr, Cd, Co, Ni ile Pb gibi toksik metaller ise saptanmamıştır. Antioksidan etkilerinin; 3.125-25 mg/ml konsantrasyondaki DPPH radikali süpürücü etkisi % 2.06-84.20, TAS 0.96-2.70 mmol/l ve TOS 7.43-11.98 µmol/l olarak değiştiği tespit edilmiştir. Farklı konsantrasyonlardaki (100 µg/ml ve 200µg/ml) metanol ekstraklarının kontrol gruplarıyla karşılaştırıldığında her iki türün de B. subtilis, P. aeruginosa, Trichophyton sp., S. aureus, P. vulgaris ve E. coli'nin gelişimi daha fazla engelledikleri belirlenmiştir. İki türün BS'den elde edilen bazidiokarplarının 400 μg/ml konsantrasyonda sırasıyla MDA-MB-231 (% 2.2) ve A-549 (%2.7) hücre hattına karşı en iyi sitotoksik etki göstermiştir. Örneklerin 25 mg/ml'lik metanol ekstrelerinin DNA koruyucu etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

In this study; the evaluation of some lignocellulosic wastes in the culture of Pleurotus djamor (Rumph. Ex Fr.) Boedijn and Pleurotus citrinopileatus Singer and their effects on the nutritional values and medicinal activities of the basidiocarps obtained were investigated. The mycelium growing periods, primordium formation periods, harvest periods and yields of P. djamor ve P. citrinopileatus grown on various wastes were determined as 11.5-12.8 days, 20.3-36.5 days, 50.0-90.5 days, and 12.0-29.6 g/100g. The contents of P. djamor and P. citrinopileatus were found to be 89.9-91.9 % dry matter, 8.1-10.1 % moisture, 250.8-307.8 kcal energy, 22.0-44.9 % crude protein, 1.1-2.3 % crude fat, 5.8-10.5 % crude ash, 20.3-46.8 % carbohydrate, 81.0-84.1 % organic matter, 543-857 mg/L K, 1.7-55 mg/L Ca, 1.08-3.8 mg/L Na, 1.22-3.2 mg/L Fe, 1.45-2.7 mg/L Zn, 0.17-0.36 mg/L Mn, 1.32-13.0 mg/L Cu, 0.21-0.73 mg/kg vitamin A, 18.49-59.00 mg/kg vitamin E, 112.1-732.4 mg/kg vitamin C and 122.3-561.7 mg/kg MDA, respectively. Furthermore, toxic elements such as Cr, Cd, Co, Ni and Pb were not detected in all testing groups. It was determined that the antioxidant radical scavenging effects of the DPPH, changed from 3.125-25 mg/ml to 2.06-84.20%, TAS 0.96-2.70 mmol/l and TOS 7.43-11.98 µmol/l. When methanol extracts of two species at different concentrations (100 µg/ml ve 200µg/ml) were compared with the control groups, it was observed that they both inhibited the growth of B. subtilis, P. aeruginosa, Trichophyton sp., S. aureus, P. vulgaris and E. coli. Basidiocarps of the two species obtained from BS showed the best cytotoxic effect at 400 μg/ml concentration against MDA-MB-231 (2.2%) and A-549 (2.7%) cell lines, respectively. It was found that the 25 mg/ml methanol extracts of the samples had a DNA protective effect.