Finansal başarısızlık ve iflası etkileyen faktörlerin genelleştirilmiş sıralı logit modeli ile analizi

Abstract

Bu tez çalışmasında, Şirketlerin finansal başarısızlık ve iflasını belirleyen faktörlerin bulunması amacıyla Altman-Z skor yöntemi, 2017 yılı içinde BİST'te kote edilen 139 sanayi şirketi için uygulanmış ve genelleştirilmiş sıralı logit modeli ile analiz edilmiştir.Çalışmada, şirketlere ait finansal ve mali tablolar ile faaliyet raporlarından elde edilen veriler kullanılmıştır.Bu veriler şirketlerin internet sitelerinden, Kap (Kamu Aydınlatma Platformundan,https://www.kap.org.tr/tr), BİST'in (https://www.borsaistanbul.com/) internet sitesinden yararlanılarak elde edilmiştir. Altman-Z skor değerleri ile şirketlerin iflas riskleri `tehlikeli-gri-güvenli` olarak üç kategoride sıralanmış ve modelde bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Bağımsız değişkenler ise, şirketlerin finansal ve mali tablolarından elde edilen finansal oranlardan elde edilmiştir. Sıralı logit modeli tahminlenmiş ve tahmin edilen modelin paralellik varsayımını ihlâl ettiği görülmüştür. Bağımlı değişkenin sıralı yapısı dikkate alınarak, paralellik varsayımını gevşeten bir model olan genelleştirilmiş sıralı logit modeli ile analiz edilmiş ve modelin marjinal etkilerine göre yorumlamalar yapılmıştır.Sonuçlara göre, faaliyet kâr marjı, aktif devir hızı, net kâr marjı, asit-test oranlarında meydana gelecek bir artış şirketin güvenli bölgede olma olasılığını arttırmaktadır.Aynı zamanda, finansal kaldıraç oranında meydana gelecek bir artışta şirketin güvenli bölgede olma olasılığını azaltmaktadır.

In this thesis, Altman-Z score method was applied to 139 industrial companies listed in BIST in 2017 and analyzed with generalized ordered logit model in order to find the factors determining the financial failure and bankruptcy of companies.In this study, financial statements of companies and data obtained from annual reports are used. These data were obtained from the web pages of companies, KAP (https://www.kap.org.tr/tr), and the website of the BIST (Stock Exchange Istanbul,https://www.borsaistanbul.com/).Altman-Z score and companies' bankruptcy risks are classified as `distress-gray-safe` zones and are used as dependent variables in the model. The independent variables are obtained from the financial ratios obtained from the financial statements of the companies. The ordered logit model was estimated, and it was found that the predicted model violated the assumption of parallel slopes. Considering the ordered structure of the dependent variable, the generalized ordered logit model, that relaxed the assumption of parallel slopes, was analyzed and interpretations were made according to the marginal effects of the model.As a result, an increase in operating profit margin, asset turnover rate, net profit margin and acid-test ratio increases the likelihood of the company being in the safe zone.At the same time, an increase in the financial leverage ratio reduces the likelihood of the company being in a safe zone.