farklı domates genotiplerinin tuz stresine tepkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, domateste tuz stresine dayanıklı genotiplerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Materyal olarak toplam 10 farklı domates genotipleri kullanılmıştır. Bu genotipler, Solanaceae familyasına ait yabani türlerden; 2 adet S.habrochaites, 3 adet S.pimpinellifolium, 2 adet S.peruvianum, 2 adet L.escullentum ve 1'er adet S.huaylasense ve S.arcanum'a ait toplam 10 adet genotip çalışmamızda kullanılmıştır. Tez kapsamında tohum çimlendirme ve fide gelişim çalışması yapılmıştır. İnvitro çalışmalarında ön çimlendirme uygulanan radisil uzuluğu 2-3 mm'ye ulaşmış tohum kullanılmıştır. MS (Murashige and Skoog) ortamına ilave edilen NaCl konsantrasyonları 0 mM, 50 mM, 100 mM ve 150 mM uygulama dozları belirlenmiş olup, çimlenen tohumların oluşturulan farklı dozlarda ki kültürlere akratımı gerçekleştirilmiştir. Bitkilerin ilk 14. gündeki gelişimleri kayıt alındıktan sonra son gün olan 28. gün yaprak ve gövde örnekleri alınıp her bir tuz uygulamasına genotiplerin tepkilerini belirlemek için, çözünür protein içeriği (Bradford metodu), hidrojen peroksit (H₂O₂) malondialdehid (MDA) ve klorofil içeriğindeki değişimler; toplam klorofil içeriği, klorofil a/b miktarı, karotenoid içeriği belirlenmiştir. Bu özelliklere ait sonuçlar istatistiksel açıdan değerlendirilmiş ve incelemeler sonucunda LA1310 (S.lycopersicum), Ayaş (S.lycopersicum) ve LA2656 (S.pimpinellifolium) genotipleri tuza daha toleranslı; LA1982 (S.huaylasense), LA0407 (S.habrochaites) ve LA0462 (S.peruvianum) genotipleri ise tuza daha duyarlı olarak belirlenmiştir. 100 mM ve 150 mM NaCl uygulanarak oluşturulan tuz stresine karşı genotiplerin gösterdiği tepkiler arasında önemli farklılıklar olduğu saptanmıştır. Genotiplerde tuza daha duyarlı genotiplere göre klorofil miktarının daha yüksek, MDA miktarının ise daha düşük olduğu belirlenmiştir. Daha toleranslı genotiplerin protein miktarında kontrol grubuna göre farklılığın az olduğu sonucuna varılmıştır. Tuza dayanıklılık bakımından genotipler arasındaki farklar invitro koşullarda da ortaya çıkmış olup, elde edilen sonuçlarla paralel olduğu görülmüş ve invitro uygulamasının domateste tuza dayanıklılığının belirlenmesinde diğer testler yerine kullanılabileceği gösterilmiştir.

In this study, it was aimed to determine the genotypes resistant to salt stress in tomatoes. A total of 10 different tomato genotypes were used as material. These genotypes are from the wild species belonging to the Solanaceae family; A total of 10 genotypes belonging to 2 S.habrochaites, 3 S.pimpinellifolium, 2 S.peruvianum, 2 S.lycopersicum and 1 each S.huaylasense and S.arcanum were used in our study. Seed germination and seedling development studies were carried out within the scope of the thesis. In the invitro studies, seeds with a radius length of 2-3 mm, which were pre-germinated, were used. The NaCl concentrations added to MS (Murashige and Skoog) medium were determined as 0 mM, 50 mM, 100 mM and 150 mM application doses, and the germinated seeds were transferred to the cultures of different doses. The development of the plants on the first 14th day, after the 28th day, which is the last day, was taken from the leaf and stem samples and the changes in soluble protein content (Bradford method), hydrogen peroxide (H₂O₂) malondialdehyde (MDA) and chlorophyll content to determine the responses of the genotypes to each salt application. ; total chlorophyll content, chlorophyll a/b amount, carotenoid content were determined. The results of these characteristics were evaluated statistically and the genotypes LA1310 (S.lycopersicum), Ayaş (S.lycopersicum) and LA2656 (S.pimpinellifolium) were more salt tolerant; LA1982 (S.huaylasense), LA0407 (S.habrochaites) and LA0462 (S.peruvianum) genotypes were determined to be more salt sensitive.It has been determined that there are significant differences between genotypes' responses to salt stress induced by applying 100 mM and 150 mM NaCl. It was determined that the amount of chlorophyll was higher and the amount of MDA was lower in genotypes compared to more salt-sensitive genotypes. It was concluded that the difference in the amount of protein of more tolerant genotypes compared to the control group was less. Differences between genotypes in terms of salt resistance have also emerged in in vitro conditions, and it has been observed that it is parallel with the results obtained and it has been shown that in vitro application can be used instead of other tests in determining salt resistance in tomatoes.