Kent parklarının hava kalitesi üzerine etkisi; İzmir Şehit Fethi Sekin Parkı örneği

Abstract

Hızla artan nüfus ve kentleşme sonucunda kentlerde bazı çevre sorunları oluşmuştur. Bu sorunlar başında insan sağlığı için büyük risk oluşturan hava kirliliği gelmektedir. Kentsel açık-yeşil alanlar hava kalitesini iyileştirme gibi birçok ekosistem hizmeti sağlamaktadır.Çalışmanın amacı, İzmir Bayraklı'da bulunan Şehit Fethi Sekin Parkında bulunan ağaçların hava kalitesine nasıl bir etkisinin olduğunu, yaprak özelliklerinin hava kirleticilerini tutma potansiyelini nasıl etkilediğini ve kirletici kaynağına yakınlığın kirletici tutma potansiyelini ne şekilde etkilediğini ortaya koymaktır.Çalışma kapsamında bir yıllık vejetasyon dönemi içinde iki kez (Temmuz ve Kasım aylarında) parkta bulunan farklı bitki türlerinden yaprak örnekleri toplanmış ve yapraklarda biriken PM10 miktarı laboratuvarda analiz edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen veriler SPSS programında istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada iğne yapraklı bitkilerin geniş yapraklılara göre daha fazla kirletici tuttuğu, yaz aylarında bitkilerin yapraklarında biriken partikül madde miktarının sonbahar aylarına kıyasla daha yüksek olduğu ve kirlilik kaynağına yakın olan bitkilerin ile uzak olan bitkiler arasında kirletici tutma potansiyeli açısından istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucu elde edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda kentlerde hava kalitesinin iyileştirilmesi için kentsel yeşil alanların etkinliğinin artırılmasına yönelik bazı öneriler getirilmiştir.

As a result of the rapidly increasing population and urbanization, some environmental problems have occurred in the cities. Air pollution, which is one of the most important problems, poses a great risk for human health. Urban green spaces provide many ecosystem services such as improving air quality.The aim of the study is to reveal how the trees in Şehit Fethi Sekin Park have an effect on air quality. For this reason the research questions of the study are (i) how leaf characteristics affect the potential to hold air pollutants and (ii) how proximity to the pollutant source affects the pollutant holding potential?Within the scope of the study, leaf samples were collected from different plant species in the park in July and November and the amount of PM10 accumulated in the leaves was analyzed. The data obtained as a result of the analyzes were statistically evaluated in the SPSS program. As a result of the research, it was concluded that coniferous plants hold more pollutants than broad-leaved ones, the amount of particulate matter accumulated on the leaves of plants in summer is higher than in autumn, and it is statistically significant in terms of pollutant holding potential between plants close to the pollution source and plants far away. In line with the findings obtained, some suggestions were made to improve the air quality.