Çocuklarda kemoterapiye bağlı oluşan bulantı ve kusmanın yönetiminde interaktif mobil aplikasyon kullanımının etkisi: Randomize kontrollü bir çalışma

Abstract

Bu araştırma, çocuklarda kemoterapiye bağlı oluşan bulantı ve kusmayı azaltmak için 5inD adında bir mobil uygulamasının geliştirilmesi ve bu uygulamanın çocuklarda kemoterapiye bağlı oluşan bulantı ve kusmanın yönetimine olan etkisini incelenmek amacıyla yapıldı. Randomize kontrollü, prospektif çalışma 8-18 yaş kemoterapi alan 57 (kontrol = 31; müdahale = 26) çocuk ve anneleri ile Ekim 2019-Ocak 2021 tarihlerinde bir üniversite hastanesinde yürütüldü. Çalışmada, çocukların kemoterapiye bağlı bulantı ve kusmalarını azaltmak amacıyla dikkati başka yöne çekme yöntemlerini içeren `5inD` adında mobil uygulama geliştirildi. Müdahale grubundaki çocukların yedi gün boyunca mobil uygulamayı kullanmaları sağlandı. Veriler `Bilgi Formu` ve `Çocuklar için Uyarlanmış Rhodes Bulantı ve Kusma` ölçeği ile toplandı. Kemoterapinin birinci gününden itibaren yedi gün boyunca çocukların bulantı ve kusmaları hem çocuklar hem de anneleri tarafından günde iki kez değerlendirildi. Veriler, SPSS for Windows version 24.0 paket programı kullanırak tanımlayıcı analizler, Mann Whitney U testi, IntraClass korelasyon katsayısı ve ki-kare testi ile analiz edildi. Sonuçlar %95'lik güven aralığında ve anlamlılık p < 0.05 düzeyinde değerlendirildi.Müdahale ve kontrol grubundaki çocukların ve ebeveynlerin tanımlayıcı özelliklerinin dağılımı benzerdi (p > 0.05). Çalışmada, müdahale grubundaki çocukların birinci gün ([z:-3,272, p<0,001, d:0,870; %95 CI (0,325-1,415)], ikinci gün ([z:-4,677, p<0,001, d:1,243; %95 CI (0,674-1,812)], üçüncü gün ([z:-4,560, p<0,001, d:1,212; %95 CI (0,645-1,779)], dördüncü gün ([z:-3,831, p<0,001, d:1,018; %95 CI (0,465-1,572)], beşinci gün ([z:-3,378, p<0,001, d:0,797; %95 CI (0,256-1,339)], altıncı gün ([z:-1,829, p;0,067, d:0,265; %95 CI (0,257-0,789)] ve yedinci günde ([z:-1,984, p;0,047, d:0,265; %95 CI (0,257-0,789)] bildirdiği bulantı ve kusma puan ortalamaları kontrol grubunda yer alan çocukların puan ortalamalarından daha az idi. Gruplara göre annelerin ve çocukların bildirdikleri ölçek puan ortalamaları mükemmel ve iyi düzeyde uyum gösterdiği belirlendi (p < 0.001). Müdahale grubundaki çocukların 5inD'yi en çok ikinci gün kullandıkları ve 5inD'nin içerisinde yer alan müzik ve tetris uygulamasını daha sık kullandıkları belirlendi. Müdahale grubundaki annelerin ve çocukların bildirdikleri bulantı-kusma puan ortalamalarının daha az olduğu, interaktif mobil uygulama olarak geliştirilen 5inD'nin pediatrik onkoloji hastalarında kemoterapiye bağlı oluşan bulantı ve kusmayı azaltmada etkili olduğu bulundu. 5inD'nin pediatrik onkoloji kliniklerinde kemoterapinin ilk küründen itibaren bulantı ve kusma semptomunun yönetiminde kullanılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: interaktif mobil uygulama, kemoterapi, bulantı ve kusma, pediatrik onkoloji, hemşirelik yönetimi

This research was conducted to develop a mobile application called 5inD to reduce chemotherapy-induced nausea and vomiting in children and to examine the effect of this application on the management of chemotherapy-induced nausea and vomiting in children.Randomized controlled, prospective study was conducted in a university hospital between October 2019-January 2021 with 57 children aged 8-18 years old (control=31; experiment=26) who treated with chemotherapy and their mothers. In this study, a mobile application called `5inD` was developed, which includes various distraction methods to reduce nausea and vomiting. This mobile application was used by the experimental group . Data were collected by 'Information Form' and 'Adapted Rhodes Index of Nausea and Vomiting for Pediatrics (ARINV)'. The nausea and vomiting of the children were evaluated twice a day by the children and their mothers for seven days starting from the first day of chemotherapy. Data were analyzed by descriptive analysis, Mann Whitney U test, IntraClass correlation coefficient and chi-square test using IBM SPSS for Windows version 24.0 program. The distribution of descriptive children's characteristics according to groups is homogeneous (p>0.05). In the study, the children in the intervention group on the first day ([z:-3.272, p<0.001, d:0.870; 95% CI (0.325-1.415)] and the second day ([z:-4.677, p<0.001, d: 1.243; % 95 CI (0.674-1.812)], third day ([z:-4.560, p<0.001, d:1.212; 95% CI (0.645-1.779)], fourth day ([z:-3.831, p<0.001, d) :1.018; 95% CI (0.465-1.572)], fifth day ([z:-3.378, p<0.001, d:0.797; 95% CI (0.256-1.339)], sixth day ([z:-1.829, p ;0.067, d:0.265; 95% CI (0.257-0.789)] and on the seventh day ([z:-1.984, p;0.047, d:0.265; 95% CI (0.257-0.789)] mean scores of nausea and vomiting reported was less than the children in the control group. The mean ARINV scores of the mothers and children reported by the groups showed excellent and good agreement (p < 0.001). It was determined that the children in the intervention group used 5inD the most on the second day and they used the music and tetris more frequently in the 5inD.It was found that the mean scores of nausea-vomiting reported by mothers and children in the intervention group were lower than control group, so 5inD was effective in reducing chemotherapy induced nausea and vomiting in children. Therefore, 5inD should be used in pediatric oncology clinics in the management of nausea and vomiting.Keywords: interactive mobile application, chemotherapy, nausea and vomiting, pediatric oncology, nursing management