Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan temel düzey ders kitaplarının içerik ve şekil yönünden incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi alanında kullanılan ana ders materyali ders kitaplarının modern ölçütler ışığında içerik ve şekil yönünden incelenmesi ve olması gereken hususların ortaya konmasıdır. Ders kitapları dil öğretiminde temel kaynak görevi üstlendiği için büyük bir öneme sahiptir. Öğretmenin ve öğrencinin en sık başvurduğu kaynak olan ders kitapları bu yüzden yanlışsız olmalı ve dilin en güzel örneklerini sunmalıdır. Bu kapsamda alanda en sık kullanılan temel düzey Türkçe ders kitapları; `Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı 1`, `Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe 1` ve `Gökkuşağı Türkçe Ders Kitabı 1` öğretim setleri incelenerek betimsel bir çalışma yapılmıştır. Avrupa Dil Portfolyosu ve çağdaş dil öğretim kabulleri dikkate alınarak incelenen kitaplar, içerik ve şekil özellikleri bakımından birbirleri ile kıyaslanıp sonuçlar tablolaştırılarak analizler yapılmıştır. Kitap inceleme ölçütleri, alanda daha önce yapılmış olan çalışmalardan, öğretim ilke ve yöntemlerinden, Avrupa Dilleri Ortak Başvuru Metninden hareketle oluşturulmuştur. Yabancı dil öğretiminde kullanılan Türkçe, İngilizce ve Almanca ders kitaplarının incelenmesi neticesinde edinilen bulgular ışığında ders kitaplarının mevcut durumu, olması ve olmaması gerekenler öneri olarak sunulmuştur. Bulgulardan hareketle incelenen kitapların kelime sayılarının ünitelere göre dağılımı grafikle gösterilmiştir. Daha sonra bu dağılım grafikleri bir tabloda birleştirilerek karşılaştırılmıştır. Ayrıca her kitabın ünite sırasına göre vermiş oldukları dil bilgisi yapıları incelenmiş ve üç kitabın dil bilgisi konuları bir tabloda birleştirilerek karşılaştırılmıştır. Yabancı dil olarak Türkçe öğreten bu kitaplarda Türk kültürünü yani hedef kültürü aktarmada eksik olan noktalar tespit edilmiş ve diğer dillerin ders kitaplarından hareketle önerilerde bulunulmuştur. İncelenen yabancı dil olarak Türkçe öğreten kitapların içermiş oldukları kusur ve eksiklikler tespit edilmiş ve bir tabloda bütünleştirilerek kıyaslanmış ve yorum yapılmıştır. Böylelikle kitaplar arasındaki uyumu inceleme imkânı bulunmuştur. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında hazırlanmış ve kabul görmüş bir öğretim programı olmadığı için kitaplar da böyle bir programa göre hazırlanamamıştır. Bu durum kitapların bir programa göre değil belirlenen ölçütlere göre incelenmesini ve kıyaslanmasını elzem hâle getirmiştir. Bugüne değin alanda kullanılan materyallerin karşılaştırmalı olarak incelenmemiş olması bakımından bu çalışma büyük önem arz etmektedir. Araştırmalar sonucunda alanda birliğin ve belirli standartların yoksunluğundan kaynaklı materyallerin çok farklı yapılarda hazırlandığı tespit edilmiştir. Bu tespitler ve Avrupa Dil Portfolyosunda belirtilen ölçütlerden hareketle yeni hazırlanacak kitaplar için öneriler sunulmuştur.

The purpose of this study is to examine the course books, which are the main course materials, in terms of content and form in the light of modern criteria and introduce necessary matters regarding teaching Turkish as a foreign language. Course books -the basic sources in language teaching- are of big importance. Therefore, course books which are the most constantly used sources by teachers and students should be accurate and offer the best examples of the language. In this context, a descriptive study has been exercised by examining Yeni Hitit, Gazi TÖMER and Gökkuşağı teaching sets which are among the most commonly used course books in this field. Books which are studied considering European Language Portfolio and modern language teaching agreements have been examined with regard to content and form, compared with each other and analyzed with the results shown in tables. Criteria of book examination have been formed referring to past studies, teaching principles and methods and Common European Framework of Reference For Languages. As a result of analysis based on Turkish, English and German course books which are used in foreign language teaching, some suggestions are offered concerning the necessary and unnecessary things in the preparation process of course books. Dispersion charts have been prepared for the word counts in the chapters of the books which are examined on the basis of findings. After that, these dispersion charts, being combined in one table, have been compared. Besides, each book's grammar structures given in sequent chapters have been taken out and grammar sequences of the three books, being combined in one table, have been compared. Faults and deficiencies of course books used in Turkish language teaching as a foreign language have been identified, compared in a table and commented. In this manner, the opportunity of examining the coherence of these books have been taken. Since there is no commonly prepared and adopted programme in this field, the books couldn't have been prepared according to some programme. And that fact made it necessary to evaluate and compare these books not according to a programme but according to some criteria determined afterwards. This study is considered important since the materials used in this field haven't been investigated in a comparative manner hitherto. Deficiencies of the course books used in Turkish language teaching as a foreign language in terms of cultural transfer have been identified and some suggestions have been offered based on the course books of the other languages. As a result of the research, it is identified that the materials have been prepared in so different structures since there is no unity or certain standards in this field. Some suggestions are presented for the course books to be prepared in the future with regard to these detections and criteria represented in European Language Portfolio.