Enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Güneydoğu Anadolu Bölgesi üzerine ampirik bir çalışma

Abstract

Günümüz dünyasında enerjinin önemi yadsınamayacak kadar büyüktür. Ülkelerin sanayi sektörlerinde temel girdi maddesi olarak kullanılan enerji, ülkenin ekonomik ve dolayısıyla sosyal refahında çok önemli bir paya sahiptir. Diğer birçok ülke ekonomisi gibi Türkiye ekonomisi de enerji yoğun bir ekonomiye sahip olduğundan enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki ülke ekonomisi ve enerji politikaları açısından oldukça önemlidir.Türkiye açısından önemli olan enerji konusu bölgesel düzeyde de önemini korumaktadır. Yenilenemeyen enerji kaynaklarının büyük bir kısmının ithal edilmesi enerji konusundaki hassasiyeti arttırmaktadır. Enerji tüketimi ve ekonomik büyüme konusunda yapılan diğer çalışmalardan farklı olarak bölgesel düzeyde yapılan bu çalışmanın amacı; Türkiye'nin ekonomik ve sosyal olarak hızla gelişen Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki enerji tüketimi ile bölgedeki ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yönü ve boyutlarını belirlemektir. Dolayısıyla 'Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde meydana gelen enerji tüketimi bu bölge ekonomisini nasıl ve ne yönde etkilemektedir?' sorusunun cevabı aranmaktadır. Bir diğer ifade ile, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde tüketilen enerjinin bölgeye bir maliyet yükleyerek bölge ekonomisini olumsuz mu etkilediği, yoksa tüketilen enerjinin büyümeyi pozitif mi etkilediği araştırılmaktadır.Bu çalışmada enerji ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ampirik olarak açıklanması için Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerine ait veriler kullanılmıştır. Yapılan çalışmada 10 il ve 1998-2018 yılları arasındaki çeşitli ekonomik ve sosyal veriler kullanılmıştır. Analizlerde, GSYH, gece ışıkları ile ölçülen GSYH ve dış ticaret gibi bağımlı değişkenler kullanılırken; enerji tüketimi, nüfus, illere yapılan yatırımlar, tarımsal üretim miktarları, eğitim seviyesi, bina sayıları, illerde bulunan hekim sayısı ve çalışmada kullanılan illeri ziyaret eden turist sayısı gibi çalışma bölgesinin ekonomik durumunu göstermeye elverişli bağımsız değişkenler kullanılmıştır. Çalışmada 10 il ve 21 yılı kapsayan panel veri seti oluşturulmuş ve ekonometrik analizlerde sabit etki yöntemi kullanılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin enerji tüketimi ile ekonomik büyümesi arasında pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Enerji, Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi

In today's World, importance of energy is undeniable. Eenrgy used as the main input material in the industrial sectors has a very important share in the economic and thus social welfare of the countries. Like many other economies, Turkey has also an energy-intensive economy, therefore, the relationship between energy consumption and economic growth is crucial for its economy and energy policies. In the first chapter of this study, the concept of energy is defined and then the sources of energy are examşned under two groups as renewable and non-renewable sources. Besides, production, consumption and reserves of energy sources in Turkey and the World are evaluated in several subheadings. In the second chapter, the concept of economic growth and its basic determinants are explained and economic growth models in the relevant literature are discussed. In the third chapter, the literature on the relationship between energy consumption and economic growth is discussed and a general evaluation of the chapter is provided. Finally, in the fourth chapter of the study, an econometric analysis on the southeast Anatolia region of turkey is applied and evaluated. In this study, the data for the provinces located in the southeast Anatolia region is used to emprically explain the relationship between energy and economic growth. Specifically, data is used for the time period between 1998 and 2018 and for 10 provinces in this particular area. In the econometric analysis, while several indicators are used to measure economic growth of these provinces, such as GDP per capita, GDP measured as lights on nights, import, export and the volume of foreign trade, only electricity consumption is usedto measure energy consumption of the provinces. Besides, some control variables are also added to the econometric models such as poopulation, investments, agricultural production, education, number of buildings, number of doctors and number of turists. The analyses are applied on a panel data set using fixed effect method. The results of this study indicate that there is a strong positive relationship between economic growth and energy consumption in the southeast region of Anatolia. Keywords: Energy, Economic Growth, Energy Consumption, Southeastern Anatolia