Drosophila melanogaster Oregon-R'de çeşitli tekstil boyalarının larval yaşayabilirlik ile ergin dişi ve erkek popülasyonlarında ömür uzunluğu üzerine in vivo biyotoksik etkilerinin araştırılması

Abstract

Amaç: Sanayi devrimi ile beraber birçok sektörün gelişip değişmesi ile boyar madde kullanımı ve ihtiyacı artmıştır. Ancak tekstil, kozmetik, ilaç, gıda ve otomotiv gibi çok çeşitli alanlarda duyulan ihtiyaçdan dolayı doğal kaynaklar yetersiz kalmıştır. Bu nedenden dolayı sentetik boyar madde arayışı başlamıştır. Katran ve petrol türevlerinin başlangıç maddesi olarak kullanıldığı sentetik boyar maddelerin keşfi ile günümüzde önemli ve büyük bir endüstri alanı olmuştur. Endüstriyel atık miktarının ciddi bir bölümünü oluşturan ve çevrede kalıcı olan boyar maddeler, besin zinciri yoluyla tüm canlıları etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı da tekstil boyası olarak kullanılan farklı boyar maddelerin doz-süre etkileşimine bağlı olarak Drosophila melanogaster Oregon-R'de larval yaşayabilirlik ile ergin dişi ve erkek popülasyonlarında ömür uzunluğu üzerine olan etkilerini belirlemektir.Yöntem: Bu çalışmada, model organizma olarak D.melanogaster'in Oregon-R soyuna ait 3.evre larvalar ve ergin dişi ve erkek popülasyonları kullanılmıştır. Altı farklı tekstil boyasının olası biyotoksik etkilerini belirlemek için de kısa süreli test tekniklerinden larval yaşayabilirlik (viabilite) testi ve ergin bireylerin dişi ve erkek popülasyonlarında in vivo ömür uzunluğu testi ile çalışılmıştır.Bulgular: Altı farklı tekstil boyası, farklı konsantrasyonlarda (10, 20, 40, 60, 80 ppm) olmak üzere D.melanogaster'in Oregon-R soyunun 3.evre larvalarına ve ergin bireylerine kronik olarak uygulanmıştır. Tüm uygulama gruplarında larval yaşayabilirlik oranında hem azalma gözlenmiş hem de malformlu bireylerin oluştuğu görülmüştür. Ergin bireylerde de ömür uzunluğunda kontrol gruplarına göre kısalma tespit edilmiştir. Kontrol ve deney grupları için elde edilen veriler arasındaki farklılık p<0,05 düzeyinde anlamlı bulunmuştur.Sonuç: Bu tez çalışması sonucunda bazı farklı sentetik tekstil boyalarının model organizma olarak kullanılan D.melanogaster Oregon-R yabanıl soyunda larval yaşayabilirliği ve ergin bireylerde ömür uzunluğunu doz-süre etkileşimine bağlı olarak etkilediği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Sentetik boyar maddeler, tekstil endüstrisi, model organizma, larval yaşayabilirlik, popülasyon, yaşlanma

Purpose: Colorants, which have been a universal and multi-purpose product since ancient times, have been obtained from natural sources such as plants, insects and some soil types. However, natural resources were insufficient due to the need in various fields such as textile, cosmetics, medicine, food and automotive. For this reason, the search for synthetic dyestuffs has started. With the discovery of synthetic dyes in which tar and petroleum derivatives are used as starting materials, it has become an important and large industry area today. Dyestuffs, which constitute a significant part of the amount of industrial waste and are permanent in the environment, affect all living things through the food chain. The aim of this study is to determine the effects of different dyestuffs used as textile dyes on larval viability in Drosophila melanogaster Oregon-R and lifespan in adult female and male populations, depending on the dose-time interaction.Method: In this study, 3rd instar larvae and adult female and male populations of the Oregon-R strain of D.melanogaster were used as model organisms. In order to determine the possible biotoxic effects of six different textile dyes, larval viability test, which is one of the short-term test techniques, and in vivo life span test in female and male populations of adult individuals were studied.Findings: Six different textile dyes at different concentrations (10, 20, 40, 60, 80 ppm) were chronically applied to the 3rd stage larvae and adults of the Oregon-R strain of D. melanogaster. In all treatment groups, both a decrease in larval viability was observed and individuals with malformations were observed. A shortening of life span in adult individuals was also detected compared to control groups. The difference between the data obtained for the control and experimental groups was found significant at the p<0.05 level.Results: As a result of this thesis study, it was determined that some different synthetic textile dyes affect larval viability in D.melanogaster Oregon-R wild strain and lifespan in adult individuals depending on dose-time interaction.Keywords: Synthetic dyestuffs, textile industry, model organism, larval viability, population, aging