Mimari tasarım eğitiminde konseptin mimarlık mesleğinde yerinin sorgulanması

Abstract

İnsanların doğadan edindiği kavramlar ve bu kavramlara belirli bir çerçevede yaptıkları yorumlar, yaratıcılık adı altındaki tüm eylemlerin başlangıcını oluşturmaktadır. Mimari tasarımcının tasarımlarına başlangıç sürecinde, aklından geçen sürece yönelik olan bu çalışmanın konusu, konsept oluşturma sürecinin mimari tasarım eğitimi ve mimarlık mesleği ortamında irdelenmesidir. Çalışmada `konsept` konusunun mimari tasarımdaki yeri, ülkemizdeki üniversitelerde `konsept` konusuna ne düzeyde yer verildiği ve mimarların `konsept` konusuna bakışı araştırılmaktadır. Bu kapsamda mimarların ve mimarlık öğrencilerinin, konsept ile ilgili görüşleri hakkında fikirler edinebilmek adına anket hazırlanmıştır.Altı bölümden oluşan çalışmanın:Birinci bölümünde; amaç, önem, kapsam ve yöntem açıklanmaktadır.İkinci bölümünde, kavramın genel tanımları, tasarım eyleminde sıkça karşılaşılan fakat dilimize sonradan gelmesi sebebiyle zaman zaman birbirlerinin yerine kullanılan `kavram`ın ve `konsept`in farkları incelenmektedir. Ayrıca mimari tasarımlarda konsept oluşturma sürecinde karşımıza çıkan soyutlama, somutlaştırma ve bağlam kavramları tanımlamalarıyla birlikte incelenmektedir.Üçüncü bölümünde, düşünsel süreçler sonucunda tasarımcının, zihninde oluşan kavramları somutlaştırarak oluşturduğu konsept, süreç halinde incelenmektedir. Tasarımcının, zihnindeki kavramları birbirleriyle ilişkilendirerek tasarım problemini / problemlerini çözümlediği bu süreçte, tasarımcı kendine özgü yöntemlerle tasarıma nasıl yaklaşacağını belirler. Çözümlediği tasarım probleminin / problemlerinin ilk somut halini bireysel çözümleme kurgusu doğrultusunda oluşturarak, konsept oluşturma sürecini tamamlar. Bu noktadan sonra tasarımcı, tasarım sürecinde karşılaştığı yeni problemlere çözüm bulabilecek bir yöntem belirlemiş olur. Bu durum aynı zamanda konseptin, yeni problemlerin de eklemlenmesiyle, gelişmesini sağlar. Tasarımcının bulduğu çözümleri ve tasarım konusu özelindeki düşüncelerini yansıtması bakımından önemli olan, konsept geliştirilme süreci ifade edilmektedir.Dördüncü bölümde, konseptin, Türkiye'deki mimarlık eğitimi alanında ve mimarlık mesleği ortamında bulunduğu konum belirlenmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda Türkiye'de mimarlık eğitimi veren üniversitelerin lisans programlarının konsept konulu ve/veya içerikli zorunlu ve seçmeli ders araştırması yapılmıştır. Türkiye'de bulunan üniversitelerin lisans programı içinde konsept konusunun, zorunlu veya seçmeli dersler içeriğinde bulunma durumu çizelgeler yardımıyla gösterilmektedir. Beşinci bölümde, Edirne ilinde bulunan mimarların ve Trakya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü öğrencilerinin konsept konusuna bakışı ve konseptin mimarlık mesleğindeki ve mimarlık eğitimindeki konumu hakkında fikirler edinebilmek adına anket hazırlanıp, sonuçlar grafik ifadelerle değerlendirilmiştir.Altıncı bölümde, sonuç ve genel değerlendirmeler yer almaktadır.

The notions that people acquire from nature and their interpretations of these notions within a certain framework constitute the beginning of all actions under the name of creativity. The subject of this study, which focuses on the process that the architectural designer has in mind in the beginning process of his designs, is to examine the concept creation process in the environment of architectural design education and the architectural profession.In this study, the place of the subject of `concept` in architectural design, the extent to which the subject of `concept` is included in the universities in Turkey and the view of the architects on the subject of `concept` are investigated. In this context, a questionnaire was prepared in order to get ideas about the views of architects and architecture students about the concept.The study consists of six parts:In the first part, the purpose, importance, scope and method of the study are explaines.In the second part, the general definitions of the notion, the experiences of the designer in the act of design and the differences between the `notion` and the `concept`, which describe the interpretations he adds to these experiences, are examines. In addition, the notions of abstraction, concretization and context that we encounter in the concept creation process in architectural designs examines together with their definitions.In the third part, the concept that the designer created by concretizing the notions formed in its mind as a result of the intellectual processes examines in a process. In this process, where the designer solves the design problem / problems by associating the concepts in its mind with each other, the designer determines how to approach the design with her own unique methods. Concept development process, which is important in terms of reflecting the solutions found by the designer and its thoughts on the subject of design, is expressed.In the fourth part, the position of the concept in the field of architectural education and the architectural profession in Turkey has been tried to be determined. In this context, compulsory and elective course research on the concept of undergraduate programs of universities that provide architecture education in Turkey has been carried out. The availability of the concept subject in the content of compulsory or elective courses in the undergraduate programs of universities in Turkey is shown with the help of charts.In the fifth part, a survey was conducted in order to get ideas about the view of the architects in Edirne and the students of Trakya University Faculty of Architecture Department of Architecture and the position of the concept in the architectural profession and architectural education and the results were evaluated with graphic expressions. Conclusion and general evaluations are given in the sixth part.