Kadınlarda endometriozisin anksiyete ve yaşam kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, kadınlarda endometriozisin anksiyete ve yaşam kalitesi üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte yapılan bu araştırmanın evrenini, 04 Aralık 2019-30 Ocak 2020 tarihleri arasında Acıbadem Kayseri Hastanesi Tüp Bebek ve Üreme Sağlığı Merkezi ve Kadın Hastalıkları Polikliniği'ne muayene olmak amacıyla başvuran 15-49 yaş arasındaki tüm kadınlar oluşturmuştur. Evreni belli olan örneklem genişliği formülüne göre çalışmaya alınacak örneklem sayısı belirlenmiş ve araştırmaya dâhil edilme ölçütlerine uyan 420 kadınla çalışma tamamlanmıştır.Araştırmanın verileri, `Tanıtıcı Bilgi Formu`, `SF 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği` ve `Durumluk Kaygı Envanteri` kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerden, ikili karşılaştırmalarda Mann Whitney U ve bağımsız gruplarda t testlerinden faydalanılmıştır. Endometriozisli kadınların SF 36 yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutlarından vedurumluk kaygı envanterinin genel toplamından aldıkları puanlar arasındaki ilişki Pearson korelasyon analiziyle incelenmiştir. Araştırmaya katılan her 10 kadından yaklaşık olarak birinin endometriozis tanısı aldığı belirlenmiştir. Endometriozis rahatsızlığına bağlı olarak kadınların %70.6'sı tedavi almış ve %39.2'si çeşitli semptomları deneyimlemektedir. Kadınların SF 36 yaşam kalitesi ölçeğinin rol güçlüğü (fiziksel) ve ağrı alt boyutlarından aldıkları puan ortancaları ve endometriozis varlığı arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Çocuk sahibi olmak isteyen endometriozisli kadınların, istemeyenlere göre SF 36 yaşam kalitesi ölçeğinin fiziksel işlevsellik alt boyutundan aldıkları puan ortancasının anlamlı olarak daha fazla olduğu saptanmıştır (p<0.05). Endometirozisli kadınların SF 36 yaşam kalitesi ölçeğinin canlılık dışındaki (p<0.05), diğer tüm alt boyutlarından aldıkları puanlar ile durumluk anksiyete ölçeğinin toplam puanları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı bulunmuştur (p>0.05). SF 36 yaşam kalitesi ölçeğinin rol güçlüğü (fiziksel), canlılık, ruhsal sağlık, ağrı ve genel sağlık algısı alt boyutlarından alınan puanlar ile endometriozisli kadınlarda semptom sayısı arasında negatif yönde ve zayıf düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir (p<0.05, p<0.01). SF 36 yaşam kalitesi ölçeğinin fiziksel ve sosyal işlevsellik alt boyutlarından alınan puanlar ile semptom sayısı arasında negatif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur (p<0.01). SF 36 yaşam kalitesi ölçeğinin fiziksel işlevsellik alt boyutlarından alınan puanlar ile endometriozisli kadınlarda bulguların başlama zamanı arasında negatif yönde ve zayıf düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır (p<0.05). Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda endometriozisin kadınlarda anksiyete düzeyini etkilemediği, ancak yaşam kalitesinin bazı alt boyutlarında olumsuz etkilere yol açtığı tespit edilmiştir. Kadınlarda endometriozis bulgularının süresi arttıkça, fiziksel işlevlerinde azalmalar meydana gelmektedir. Ayrıca endometriosizli kadınlarda semptom sayısı artıkça, yaşam kalitesinin bir çok alt boyutu olumsuz yönde etkilemektedir. Bu sonuçlar endometriozisin erken dönemde saptanmasının ve semptomlara yönelik etkili tedavinin ya da bulguların hafifletilmesinin, kadınların yaşam kalitesi üzerinde etkili olacağını düşündürmektedir. Bu nedenle kadınların jinekolojik muayeneye geldiklerinde endometriozis semptomları yönünden değerlendirilmesinin, endometriozis tanı ve tedavisine yönelik farkındalıklarının artırılmasının, onların yaşam kalitesinin artırılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca ileride yapılacak araştırmalarda, endometriozisi olan kadınların yaşam kalitesini artırmaya yönelik girişimsel müdahalelerin etkisini değerlendirmek amacıyla deneysel ve randomize kontrollü çalışmaların yapılması önerilmektedir.

The aim of this study was to determine the effect of endometriosis on the anxiety and quality of life in women. The study universe of this descriptive study consisted of all the women aged 15-49 years presenting for an examination at the Acıbadem Kayseri Hospital In Vitro Fertilization and Reproductive Health Center and the Gynecology Outpatients Clinic between December 4, 2019 and January 30, 2020. The sample size was determined using the sample size formula for a known population and the study was completed with 420 women who met the inclusion criteria. The study data were collected with the `Descriptive Information Form`, `SF-36 Quality of Life Scale` and `State Anxiety Inventory`. Descriptive statistics were used for data evaluation while the Mann-Whitney U test and the t test for independent groups were used for binary comparisons. The relationship between the SF-36 quality of life subdimension scores and the state anxiety inventory total score in the women with endometriosis was evaluated with Pearson correlation analysis. Approximately one out of every 10 women included in the study was found to have a diagnosis of endometriosis. The rate of receiving treatment for endometriosis among the women diagnosed with this condition was 70.6%, and various symptoms continued to be experienced by 39.2%. A statistically significant association was found between the presence of endometriosis and the median scores from the role physical and bodily pain subdimensions of the SF-36 quality of life scale (p<0.05). The median score from the physical functioning subdimension of the SF 36 quality of life scale was found to be statistically significantly higher in women with endometriosis who wanted to have children compared to those who did not (p<0.05). No statistically significant relationship was found between the total state anxiety inventory score and the scores from all subdimensions of the SF 36 quality of life scale other than the vitality score (p<0.05) (p>0.05). A weak statistically significant negative relationship was found between the scores from the role physical, vitality, mental health, bodily pain, and general health subdimensions of the SF-36 quality of life scale and the number of symptoms in the women with endometriosis (p<0.05, p<0.01). A moderate statistically significant negative relationship was found between the scores from the physical and social functioning subdimensions of the SF-36 quality of life scale and the number of symptoms (p<0.01). There was a weak statistically significant negative relationship between the scores from the physical functioning subdimension of the SF-36 quality of life scale and the time of symptom onset in the women with endometriosis (p<0.05). The study findings indicated that endometriosis does not affect the anxiety level in the women but has negative effects on some subdimensions of the quality of life scale. Increased duration of endometriosis findings resulted in decreased physical functioning in the women. An increased number of symptoms also had a negative effect on many subdimensions of the quality of life. These results indicate that early detection of endometriosis and treating or alleviating the symptoms could be effective on the women's quality of life. We therefore believe that evaluating women for endometriosis symptoms when they come for a gynecology examination and increasing their awareness regarding endometriosis diagnosis and treatment will make a positive contribution to their quality of life. We also recommend conducting future experimental and randomized controlled studies to evaluate the effect of interventions aimed at increasing the quality of life of women with endometriosis.