Hipertansiyon hastalarında sağlık okuryazarlığının ilaç tedavisine uyum ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Araştırma, hipertansiyon hastalarında sağlık okuryazarlığının ilaç tedavisine uyum veyaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. ÇalışmaKırşehir Ahi Evran Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyolojipolikliniklerinde Kasım 2018-Nisan 2019 tarihleri arasında çalışma kriterlerine uyan345 hipertansiyon tanısı olan bireyle yürütülmüştür. Veriler toplanmadan önceNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi etik kurulundan izin, Kırşehir İl SağlıkMüdürlüğü'nden çalışmanın ön uygulaması ve uygulamasının yapılabilmesi içinyazılı izin alınmıştır. Çalışmada veriler hasta tanıtım formu, Sağlık OkuryazarlığıÖlçeği, İlaç Tedavisine Bağlılık /Uyum Öz-Etkililik Ölçeği Kısa Formu (İBÖS-KF)ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistikseldeğerlendirilmesinde Student t Testi, Mann Whitney U testi, One-way Anova Testi,Kruskal Wallis testi, Pearson korelasyon analizi ve doğrusal regresyon analizikullanılmıştır. Bireylerin sağlık okuryazarlığı ölçeği toplam puan ortalaması79.62±24.43 olup, ölçeğin bilgiye erişim, bilgiyi anlama, değer biçme/değerlendirmeve uygulama/kullanma alt boyut puan ortalamaları sırasıyla 15.21±6.01, 21.54±8.08,25.69±8.70, 17.17±5.08 olarak tespit edilmiştir. Bireylerin (İBÖS-KF) puanortalaması 38.60±10.64 olarak belirlenmiştir.SF-36 yaşam kalitesi ölçeği alt boyutpuan ortalamaları fiziksel fonksiyon 57.33±26.47, fiziksel rol güçlüğü 41.96±45.93,ağrı 55.90±29.45, genel sağlık algısı 53.59±21.83, vitalite 47.29±23.13, sosyalfonksiyon 75.76±28.40, emosyonel rol güçlüğü 30.53±42.78, mental sağlık54.26±21.14, fiziksel özet skoru 52.20±24.31, mental özet skoru 51.96±20.65 olaraksaptanmıştır. Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin tüm alt boyutları ve toplam puanı ileİBÖS-KF arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde istatistiksel olarak anlamlı ilişkiBulunduğu belirlenmiştir (p <0.05). Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin toplam puanı ile iiiSF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin tüm alt boyutları arasında pozitif yönlü, zayıfdüzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunduğu saptanmıştır (p <0.05).Çalışma sonucunda hastaların sağlık okuryazarlığının ilaç tedavisine uyum ve yaşamkalitesini etkilediği belirlenmiştir. Bireylerin sağlık okuryazarlığını arttırmayayönelik girişimler planlaması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Hipertansiyon, Sağlık okuryazarlığı, İlaç tedavisine Uyum,Yaşam kalitesi

The research was conducted as a descriptive study to determine the effect of healthliteracy on adherence to drug therapy and quality of life in hypertension patients. Thestudy was conducted in Kırşehir Ahi Evran University Training and ResearchHospital Cardiology outpatient clinics between November 2018 and April 2019 with345 individuals with a diagnosis of hypertension who met the study criteria. Ethicscommittee approval, institutional permission and informed consent were obtainedfrom the participants in order to conduct the study. In the study, data were collectedusing the patient identification form, the Health Literacy Scale, the MedicationAdherence Self-Efficacy Scale-Short Form (MASES-SF) and the SF-36 Quality ofLife Scale. Student t test, Mann Whitney U test, One-way Anova test, Kruskal Wallistest, Pearson correlation analysis and linear regression analysis were used forstatistical evaluation of the data. The total mean score of the individuals' healthliteracy scale was 79.62±24.43, and the mean scores of the sub-dimensions ofaccessing information, understanding information, valuing/evaluating andapplying/using the scale were determined as 15.21±6.01, 21.54±8.08, 25.69±8.70,17.17±5.08, respectively. MASES-SF mean score was determined as 38.60±10.64.SF-36 quality of life scale sub-dimension mean scores were determined as57.33±26.47 in physical function, 41.96±45.93 in physical role difficulty,55.90±29.45 in pain, 53.59±21.83 in general health perception, 47.29±23.13 invitality, 75.76±28.40 in social function, 30.53±42.78 in emotional role difficulty,54.26±21.14 in mental health, 52.20±24.31 in physical summary score, 51.96±20.65in mental summary score. It was determined that there was a positive, weak,statistically significant relationship between all sub-dimensions and total score of thehealth literacy scale and MASES-SF (p<0.05). It was determined that there was apositive, weak, statistically significant relationship between the total score of thehealth literacy scale and all sub-dimensions of the SF-36 quality of life scale(p<0.05).As a result of the study, it was determined that the health literacy of the patientsaffected the adherence to drug treatment and quality of life. It is recommended toplan initiatives to increase the health literacy of individuals.Keywords: Hypertension, Health literacy, Medication adherence, Quality of lifeThesis