Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nde alveolar ekinokokkozisin yaygınlığında köpeklerin rolü

Abstract

Amaç: Alveolar ekinokokkozis (AE), tedavi edilmediği takdirde yüksek mortalite ile seyreden, E. multilocularis'in neden olduğu zoonoz bir hastalıktır. Bu çalışmanın amacı, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi sokak köpeklerinde E. multilocularis'in varlığı ve yaygınlığının ortaya konularak, sokak köpeklerinin AE'nin yayılmasındaki rolünü belirlemektir.Materyal ve Metot: Çalışma alanı Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Erzurum, Iğdır ve Kars illerinin yer aldığı Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'dir. Bu illerdeki hayvan barınaklarında bulunan sokak köpeklerinden, Haziran 2019 ile Eylül 2020 tarihleri arasında, prazikuantel uygulaması sonrası bireysel olarak 1069 dışkı örneği alındı. Dışkı örnekleri, tenya yumurtaların izolasyonu amacıyla sequental sieving/flotasyon yöntemiyle incelendi. Tenya tip yumurta ile pozitif örneklerin tamamı, sırasıyla EmNest (F/R) ve Cest1 (F) / Cest2 (R) primerleri ile 12S ribozomal RNA ve NAD1 gen bölgelerinin kısmi amplifikasyonu için PCR'ye tabi tutuldu ve ardından PCR ürünleri, çift yönlü sekans analizi ile incelendi.Bulgular: Dışkı örneklerinde %26.8 (286/1069) oranında tenya tip yumurta pozitifliği belirlendi. Bu örneklerin PCR analizleri sonucunda, %8.7 (93/1069) E. multilocularis varlığı ortaya konuldu. İller arasında en yüksek E. multilocularis pozitifliğine Bayburt ilinde [%14.4 (15/104)] rastlandı. Iğdır [%13.2 (14/106)], Kars [%10.4 (12/115)], Erzurum [%8.3 (35/420)], Erzincan [%6.9 (7/101)] ve Ağrı [%6.9 (8/116)] illerinde de yüksek yaygınlık belirlenirken en düşük yaygınlık ise Ardahan ilinde [%1.9 (2/107)] tespit edildi. Elde edilen izolatların hem 12S rRNA gen bölgesinde hem de NADI gen bölgesinde kendi aralarında %100, referans izolatlar ile 12S rRNA gen bölgesinde %77.4-100 ve NADI gen bölgesinde %99.7-100 oranlarında benzer oldukları tespit edildi.Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi illerindeki sokak köpeklerinde E. multilocularis'in varlığını ve yüksek yaygınlık oranlarına sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bölgede yaşayan insanlar için önemli bir halk sağlığı problemi olan AE'nin bulaşmasında köpeklerin oldukça önemli bir role sahip olabileceği yine bu sonuçlar ile vurgulanmaktadır. Bölgede AE'ye karşı geliştirilecek olan kontrol stratejilerinin sadece kırsalda değil aynı zamanda şehir merkezinde, özellikle de sokak köpekleri üzerinde yürütülmesinin gerekliliği elde edilen bu veriler ile ön plana çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Alveolar ekinokokkozis, E. multilocularis, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi, sokak köpeği, Türkiye

Aim: Alveolar echinococcosis (AE) is a zoonotic disease caused by E. multilocularis, which has a high mortality if left untreated. The aim of this study was to determine the role of stray dogs through the presence and prevalence of E. multilocularis in stray dogs in Northeastern Region.Material and method: The study area is the Northeastern Region, involving the provinces of Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Erzurum, Iğdır, and Kars. In these provinces, 1069 fecal samples were collected individually from stray dogs after praziquantel application in animal shelters between June 2019 and September 2020. The fecal samples were analyzed by sequential flotation/sieving method for isolation of taeniid eggs. Each sample which positive taeniid egg was subjected to PCR for amplification of partial fragments of 12S ribosomal RNA and NAD1 of E. mulilocularis with EmNest (F/R) and Cest1 (F) / Cest2 (R) primers, respectively. The PCR products were analyzed by bidirectional sequencing.Results: Taeniid-type egg positivity was determined as 26.8% (286/1069) in fecal samples. As a result of PCR analysis of these samples, the presence of E. multilocularis was revealed as 8.7% (93/1069). In all the provinces, the highest E. multilocularis positivity was in Bayburt [14.4% (15/104)]. Iğdır [13.2% (14/106)], Kars [10.4% (12/115)], Erzurum [8.3% (35/420)], Erzincan [6.9% (7/101)] and Ağrı [6.9% (8/116)] provinces also have high prevalences, while the lowest prevalence was in Ardahan [1.9% (2/107)] province. The obtained isolates showed 100% identity with each other both in the 12S rRNA and in the NADI gene regions; in the 12S rRNA gene region 77.4-100% identity with the reference isolates and in the NADI gene region 99.7-100% identity as well.Conclusion: The results of this study reveal the presence and high prevalence of E. multilocularis in stray dogs in the provinces of the Northeastern Region. These results also highlighted that dogs have a very important role in the transmission of AE, which is an important public health problem for humans in the region. The necessity of bringing out the control strategies to be designed for AE in the region not only in the rural areas but also in the urban areas, especially on stray dogs, burst into prominence with these data.Key Words: Alveolar echinococcosis, E. multilocularis, Northeastern Turkey, stray dogs, Turkey