Tanzimat Dönemi (1876-1908) Anadolu merkez vilayetlerdeki hükümet konaklarının mimari özelliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

Osmanlı Devleti'nin idari alanda yapmış olduğu birtakım yenilikler 19. yüzyılda yoğunlaşmıştır. Bu yenilikler batıya yönelerek yapılmış ve Tanzimat Dönemi reformları olarak adlandırılmıştır.Tanzimat Dönemi reformları ile siyasal ve toplumsal alanda düzenlemeler yapılmıştır. Bu durum merkez ve taşra teşkilatında yeni kamusal yapıların yapılmasını da sağlamıştır. Devletin otoritesini temsil eden kamusal yapılar, merkez teşkilatında bakanlık binası olarak ortaya çıkarken, taşrada hükûmet konağı olarak kendini göstermiştir. Taşra teşkilatı, hükûmet konakları ile merkezdeki bakanlıklara bağlanarak merkezî otorite artırılmaya çalışılmıştır. Taşrada devletin otoritesini temsil eden hükûmet konakları sahip oldukları mimari üslup ile de devletin modern bir kimlik kazanmasına yardımcı olmaktadır. Bu çalışmanın amacı; taşra imar faaliyetlerinde yapılan hükûmet konağı binalarının mimari üslubunu incelemektir. Bu bağlamda, belirlenen yedi hükümet konağı, mimari özellik, konum ve temsiliyet çerçevesinde tekil ve bütünsel olarak incelenmiştir. İnceleme sonucunda hükûmet konakları birbirleri ile çaprazlanarak karşılaştırılmıştır. Bu çerçevede hükûmet konağı benzerlik ve farkları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Hükümet konakları, mekân, cephe kurgusu, yapım tekniği, malzeme kullanımı ve mimarinin temsiliyeti ile dönemin ve taşra mimarisinin mimari özelliklerini yansıtmaktadır. Bunun yanı sıra yapılan çalışma, Osmanlı taşra yerleşimlerinde kendilerine has özelikler gösteren kamu yapılarının, gelecekte yapılabilecek mimari üslup ve tipolojik inceleme araştırmaları için ayrıca katkı sunması açısından büyük önem taşımaktadır.

Some innovations made by the Ottoman Empire in the administrative field concentrated in the 19th century. These innovations were made by turning to the west and called the reforms of the Tanzimat Period. With the reforms of the Tanzimat Period, political and social arrangements were made. This situation also enabled the construction of new public structures in the central and provincial organizations. While the public structures representing the authority of the state emerged as the ministry building in the central organization, it showed itself as the Government Office in the provinces. The provincial organization was connected to the ministries in the center with the government offices and the central authority was tried to be increased. Government offices, which represent the authority of the state in the countryside, also help the state to gain a modern identity with their architectural style.This study aims to examine the architectural style of government offices in provincial development activities. In this context, seven government offices in the selected provinces were examined individually and holistically within the framework of architectural features, location and representation. As a result of the examination, the government offices were crossed and compared with each other. In this framework, similarities and differences between the government offices were tried to be revealed.Government houses reflect the architectural features of the period and provincial architecture in terms of space, facade system, construction technique, use of materials, and representation of architecture. In addition, the study is of great importance in terms of contributing to future studies as an architectural style and typological examination on public buildings with unique characteristics in Ottoman provincial settlements.