Sülfür uygulamasının farklı kalite gruplarındaki ekmeklik (Triticum Aestivum) ve makarnalık (Triticum durum) buğdaylarda verim, verim komponentleri ve un/irmik kalitesine etkisi

Abstract

Bu çalışmada kükürtlü gübrelemenin ekmeklik (Tosunbey, Esperia, Bezostaja-1, Demir 2000, Bayraktar 2000, Kenanbey, Gerek 79 ve Eser) ve makarnalık (Eminbey, Kızıltan-91, Ç-1252 ve Mirzabey 2000) buğdaylarda, verim ve verim unsurları ile birlikte ürünün fiziksel, fizikokimyasal ve reolojik özelliklerine olan etkileri araştırılmıştır. Ayrıca yapılan ekonomik analiz ile ekonomik olarak kârlı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitleri belirlenmiştir. Çalışmada kullanılan ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinde; tek başaktaki tane sayısı, tane verim, hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, tane sertliği (HI), protein oranı, yaş/kuru gluten miktarı, gluten indeksi, mineral madde (Fe, Zn, S) miktarı analizleri yapılmıştır. Ekmeklik buğday çeşitlerinde, Zeleny sedimantasyon, gluten elastikiyeti, alveograf parametreleri (W ve P/L), farinograf parametreleri (Absorbsiyon, gelişme süresi ve yumuşama derecesi), makarnalık buğday çeşitlerinde, irmik verimi, irmik rengi, SDS sedimantasyon ve irmik rengi parametreler incelenmiştir. Ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerin verimlerinde ekonomik analiz yapılarak en kârlı olan çeşitler belirlenmiştir. Ekmeklik ve makarnalık buğdayda yapılan ekonomik analiz neticesinde kükürt uygulaması üretici için oldukça kârlı bir uygulama olduğu, verimi artırmasının yanı, sıra geliri de önemli ölçüde artırdığı belirlenmiştir. Ekmeklik buğdayda kükürt uygulaması yapılan Bayraktar 2000, Kenanbey, Bezostaja-1 ve Tosunbey çeşitlerinin; makarnalık buğdayda ise kükürt uygulaması yapılan Eminbey, Kızıltan 91, Mirzabey 2000 ve Ç-1252 çeşitlerinin en kârlı çeşitler olduğu ortaya konmuştur.Anahtar kelimeler: Buğday, kükürt uygulama, verim, kalite, gluten

The aim of this study to determine the effect of sulphur fertilization on yield, yield component, physicochemical properties, the rheological properties and mineral contents in bread wheat genotypes (Tosunbey, Esperia, Bezostaja-1, Demir 2000, Bayraktar 2000, Kenanbey, Gerek 79 and Eser) and durum wheat genotypes (Eminbey, Kızıltan-91, Ç-1252 and Mirzabey 2000). In the study; seed number/spike, seed yield, test weight, thousand seed weight, seed hardness index (HI), protein content, wet/dry gluten content, gluten index, mineral content (Fe, Zn, S) analyses were made in bread and durum wheat genotipes. Zeleny sedimentation, gluten elasticity, alveograph parameters (W and P/L), farinograph parameters (Absorbtion, development time and softening degree) analyses were made in bread wheat genotypes; and semolina yield, SDS sedimentation and semolina colour analyses were made in durum wheat genotypes.Economic analyses in seed yield for bread and durum wheat genotypes denoted that the sulphur application is more profitable application for the producers to cause increase in grain yield and therefore more income. Bayraktar 2000, Bezostaja-1, Kenanbey 2000 and Tosunbey genotypes in bread wheat; Eminbey, Kızıltan 91, Mirzabey 2000 and Ç-1252 genotypes in durum wheat were found as more profitable genotypes. Keywords: Wheat, Sulphur application, yield, quality, gluten