Okul yöneticilerinin yeterlik düzeylerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin yeterlik düzeylerini belirlemektir. Araştırma kapsamında karma yöntem modelinden yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda `Okul Yöneticileri Yeterlik Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2018-2019 öğretim yılında Siirt il merkezindeki ilkokul, ortaokul ve lisede görev yapan toplam 2211 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 13 ilkokuldan 109, 11 ortaokuldan 152 ve 11 lisede eğitim kademelerinde görev yapan 141 öğretmen olmak üzere toplamda 402 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmadaki nicel veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde; betimsel istatistik, bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Siirt il merkezinde bulunan okullarda görev yapan değişik branşlardan seçilen on beş öğretmen ile yarı yapılandırılmış soruları kapsayan görüşme gerçekleştirilmiştir. Okul yöneticilerinin yeterlik düzeyleri olgusu ile ilgili görüşleri doğrultusunda elde edilen veriler, içerik analizi tekniği kullanılarak kodlanmış ve bu kodlar daha sonra araştırma soruları çerçevesinde tema ve kategoriler başlığı altında bir araya getirilmiştir. Araştırma sonucunda, genel olarak okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin öğretmen görüşlerinin `iyi düzeyde` olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin okul yöneticilerinin yeterlikleri alt boyutlarına ilişkin görüşleri incelendiğinde, en yüksek düzeyde çıkan yeterlik insancıl yeterlik olduğu görülmüştür. Ardından da sırasıyla; teknik, teknolojik ve kavramsal yeterlikler olduğu ifade edilmiştir. Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin öğretmen görüşleri cinsiyete, mesleki kıdeme ve öğrenim durumuna göre aralarında anlamlı farklılıklar bulunmazken mevcut okul yöneticisi ile çalışma süresi ve okul yöneticisi ile aynı sendikaya üye olma durumu değişkenlerine göre öğretmen grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Nitel araştırmada ise öğretmenler okul yöneticilerinde yüksek/olumlu olarak gördükleri yeterliklerin öncelikle teknik yeterlik ve kavramsal yeterlikleri olduğu daha sonra ise sırasıyla teknolojik yeterlik ve insancıl yeterlik olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin okul yöneticilerinde düşük/olumsuz olarak gördükleri yeterlikler arasında öncelikle insancıl ve kavramsal yeterliklerin olduğu daha sonra ise teknolojik ve teknik yeterliklerin olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak karma yöntemin kullanıldığı araştırmada, nicel verilere göre en yüksek yeterliğin insancıl yeterlik olduğunu, nitel araştırmaya göre en yüksek yeterliğin ise teknik yeterlik olduğu tespit edilmiştir. İki farklı yöntem sonucunda elde edilen zıt bulgular, öğretmenler ile okul yöneticileri arasındaki insani ilişkilerin bireyden bireye farklılık göstermesine dayandırılmaktadır.

The aim of this study is to determine the competence levels of school administrators according to teachers' views. The mixed method model was used within the scope of the research. The population of the study consists of 2211 teachers working in primary, secondary and high schools in city center of Siirt during 2018-2019 academic year. The sample of the study are 402 teachers selected by the simple random method from 13 primary schools, 11 secondary schools and 11 high schools, The quantitative data in the study were analyzed using the SPSS package program. In the analysis of the data; descriptive statistics, independent samples t-test and one-way analysis of variance were used. In the qualitative study, the phenomenological design was used. In the study, the maximum diversity sampling method, one of the purposeful sampling methods, was used. Semi-structured questions were interviewed with fifteen teachers selected from different branches working at schools in the city center of Siirt. The data obtained in line with the opinions of school administrators about the concept of competence levels were coded using content analysis technique, and these codes were then brought together under categories and themes within the framework of research questions. As a result of the research, it was determined that teachers' opinions about the competencies of school administrators are generally at `good level`. Teachers' views on the sub-dimensions of school administrators' competencies were found to have the highest level of humanitarian and technical competencies, and then technological and conceptual competencies. While there are no significant differences among teachers' opinions on the competencies of school administrators according to gender, professional seniority and educational status; It was determined that there are statistically significant differences between the teacher groups according to the variables of working time with the current school principal and the status of being a member of the same union with the school administrator. In the qualitative research, it was determined that the competencies that teachers perceive as high / positive in school administrators are primarily technical competence and conceptual competencies, then, respectively, technological competence and humanitarian competence. It was revealed that among the competencies that teachers perceive as low/negative in school administrators, are primarily humanistic and conceptual competencies and then technological and technical competencies. As a result, in the research in which the mixed method was used, it was determined that the highest competence according to quantitative data was humanistic competence, and the highest competence according to qualitative research was technical competence. The contrasting findings obtained as a result of the two different methods are based on the fact that the human relations between teachers and school administrators differ from individual to individual.