Öğretmenlerin duygusal emekleri ile tükenmişlikleri arasındaki ilişkide örgütsel bağlılığın aracı rolü

Abstract

Bu çalışmada öğretmenlerdeki duygusal emek davranışının tükenmişlik üzerindeki etkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda yapılan çalışmada duygusal emek, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık konuları genel çerçevede incelenmiştir. Konu ile ilgili olarak öncelikle duygusal emek kavramı ele alınmış, duygu ve emek kavramları açıklanarak duygusal emek yaklaşımları, duygusal emeği etkileyen faktörler, sonuçları ve öğretmenlerde duygusal emek konularına yer verilmiştir. Ardından örgütsel bağlılık tanımı, düzeylerine göre sınıflandırılması, örgütsel bağlılığın önemi, sonuçları ve yaklaşımlarına değinilmiştir. Son olarak genel hatları ile tükenmişlik kavramına değinilerek öğretmenlerde tükenmişlik ele alınmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeliyle yapılandırılmaya çalışılan bu araştırmanın örneklemi, Siirt ili merkezinde görev yapmakta olan ilk ve ortaokullarında görev yapan 1490 öğretmen arasından kolay örnekleme tekniği ile ulaşılan 371 öğretmenden oluşmaktadır. Öğretmenlerin duygusal emek, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi için araştırmanın verileri literatürde kabul görmüş `Duygusal Emek Ölçeği`, `Örgütsel Bağlılık Ölçeği`, `Maslach Tükenmişlik Ölçeği` ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu aracılığıyla toplanmıştır.Analiz sonuçları incelendiğinde, öğretmenlerin duygusal emek ölçeğinin, samimi davranış alt boyutunda; tükenmişlik ölçeğinin duygusal tükenme alt boyutunda; örgütsel bağlılık ölçeğinin ise duygusal bağlılık alt boyutunda en yüksek ortalamaya sahip oldukları anlaşılmıştır. Yapısal eşitlik modellemesi sonucu, öğretmenlerin duygusal emek davranışının tükenmişlikleri üzerinde orta düzeyde pozitif yönlü etkiye; örgütsel bağlılıkları üzerinde düşük düzeyde negatif yönlü etkiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Bununla birlikte örgütsel bağlılıklarının ise tükenmişlikleri üzerinde düşük düzeyde negatif yönlü etkiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca araştırmada duygusal emek ile tükenmişlik arasındaki ilişkide örgütsel bağlılığın düşük düzeyde aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

In this study, it was aimed to determine the mediating role of organizational commitment in the effect of emotional labor behavior on burnout in teachers. In this context, the subjects of emotional labor, burnout and organizational commitment were examined in a general framework. First of all, the concept of emotional labor was discussed, and the concepts of emotion and labor were explained, and emotional labor approaches, the affecting factors of emotional labor with their results and emotional labors in teachers were included. Then, the definition of organizational commitment, its classification according to its levels, the importance of organizational commitment, its results and approaches are mentioned. Finally, the concept of burnout was discussed in general terms, and burnout in teachers was discussed.The sample of this study which was tried to be structured with the relational survey model is one of the quantitive research methods, consists of 371 teachers, who were reached by easy sampling technique among 1490 teachers working in primary and secondary schools working in the city center of Siirt. The data of the research was used to determine the relationships between the emotional labor, burnout and organizational commitment levels of the teachers. The data were collected through the `Emotional Labor Scale`, `Organizational Commitment Scale`, `Maslach Burnout Scale` and a personal information form prepared by the researcher, which are accepted in the literature.When the results of the analysis are examined, in the sub-dimension of sincere behavior of the teachers' emotional labor scale; in the emotional exhaustion sub-dimension of the burnout scale; It is understood that the organizational commitment scale had the highest average in the emotional commitment sub-dimension. As a result of structural equation modeling, teachers' emotional labor behaviors have a moderate positive effect on their burnout; It is understood that it has a low level negative effect on organizational commitment. However, it was understood that their organizational commitment had a low-level negative effect on their burnout. In addition, it was determined in the study that organizational commitment has a low level of mediation effect in the relationship between emotional labor and burnout.