Rusçuklu Mehmed Hayrî'nin Türkçe Kasîde-i Bürde şerhi `HEDİYYE` (İnceleme-metin-dizin)

Abstract

Klasik Türk edebiyatı şerh geleneğinde bazı eserler büyük bir öneme sahiptir. Bahsedilen öneme sahip eserlerden birisi Hz. Peygamber övgüsünde İmam Bûsîrî tarafından yazılmış el-Kevâkibü'd-Dürriye fî Medhi Hayri'l-Beriyye adlı ve Kasîde-i Bürde adıyla şöhret kazanmış olan kasidedir. Kasîde-i Bürde hakkında XIX. yüzyılda Türkçe Kasîde-i Bürde Şerhi `Hediyye` adıyla şerh yazanlardan birisi de Rusçuklu Mehmed Hayrî'dir. Çalışmamızda Mehmed Hayrî'nin yazmış olduğu Türkçe Kasîde-i Bürde Şerhi `Hediyye` adlı eser incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde Kasîde-i Bürde adıyla şöhret kazanmış olan iki farklı kaside ve bu kasidelerin müellifleri hakkında bilgiler verilerek Türkçe olarak kaleme alınmış Kasîde-i Bürde şerh ve tercümelerinin bibliyografyası verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde eserin müellifi olan Rusçuklu Mehmed Hayrî'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Türkçe Kasîde-i Bürde Şerhi `Hediyye` incelemesi yapılmıştır. Dördüncü bölümde ise İstanbul'da hicrî 1299 yılında yapılan baskısı esas alınarak eserin tam transkripsiyonlu metin neşri hazırlanmıştır. Çalışmanın amacı Kasîde-i Bürde üzerine yazılmış şerhlerden biri olan metnin incelenmesini ve neşrini yapmak ve bu çalışmayla beraber söz konusu eseri edebiyat sahasına kazandırarak alana bir katkıda bulunmaktır.

Some works have great importance in the commentary tradition of classical Turkish literature. One of the important works mentioned is the qasida named el-Kevâkibü'-Dürriye fi Medhi Hayri'l-Beriyye, which was written by Imam Busiri in praise of the Prophet Muhammad and gained fame with the name of Kasîdetü'l-Bürde. One of those who wrote commentaries about Kasîdetü'l-Bürde in the nineteenth century is Rusçuklu Mehmed Hayri Efendi. Mehmed Hayri entitled his work, which he wrote as a commentary, in Turkish Kasîdetü'l-Bürde Commentary `Hediyye`. In our study, the Turkish Qasida of Burde Commentary `Hediyye` written by Mehmed Hayrî has been examined. In the first part of the study, information about two different qasidas that gained fame with the name of Qasida of Burde and the authors of these qasidas is given, and a bibliography of Qasida of Burde commentary and translations written in Turkish is given. In the second part of the study, information about the life, literary personality and works of Mehmed Hayri from Russe, who is the author of the work, is given. In the third chapter, Turkish Kasîdetü'l-Bürde Commentary `Hediyye` is analyzed. In the fourth chapter, a fully transcribed text publication of the work was prepared based on the print edition made in Istanbul in 1299 AH. The study aims at examining and publishing the text, which is one of the commentaries on Qasida of Burde, and to contribute to the field by bringing the work in question to the fore in the field of literature.