Güroymak (Bitlis)'ın etnobotanik özellikleri üzerine araştırmalar

Abstract

Bu tez çalışması ile Güroymak ilçesinde etnobotanik amaçlı kullanılan bitkilerle ile ilgili bilgileri içermektedir. Bu amaçla 2020-2021 yıllarında Bitlis ilinin Güroymak ilçesinin etnobotanik potansiyeli yüksek olan 29 köyünde çalışma gerçekleştirildi. Öncelikle bu köylerde etnobotanik bilgi potansiyeli olan kaynak kişilere ulaşılarak bilgiler kayıt altına alındı. Toplam 120 kaynak kişi ile görüşülerek, kullanılan bitki örnekleri alındı. Alınan bu örnekler herbaryum materyali haline getirilerek daha sonra teşhisleri yapıldı. Çalışma sonucunda 35 familya ve 69 cinse ait 92 takson belirlenmiştir. Araştırma alanında kullanımı belirlenen bitkilerden en fazla takson içeren ilk 4familya sırasıyla; Asteraceae 18 (% 19,78), Lamiaceae 13 (% 12,28), Rosaceae 8 (% 8,79), Apiaceae 7 (%7,69) şeklindedir. Bu taksonların etnobotanik kullanımlarına bakıldığında; % 51 (58) tıbbi, % 43 (48) gıda, % 2 (2) süs,%5 (5) ise diğer amaçlı ( yakacak, yem, baston, temizlik) olarak ve bu bitkilerin bazıları hem tıbbi hemde gıda amaçlı kullanılmaktadır. Bu çalışma, Güroymak ilçesinde yapılan ilk kapsamlı etnobotanik araştırmadır.

This thesis includes information about the plants used for ethnobotanical purposes in Güroymak district. The study took place in 29 villages of Güroymak district (Bitlis) with significant ethnobotanical potential between 2020 and 2021.First of all, the information was recorded by reaching the resource people with ethnobotanical knowledge potential in these villages. A total of 120 resource individuals were interviewed for the plant samples utilized. Herbarium material was created from plant samples and plant samples were identified. The investigation resulted in the identification of 92 taxa belonging to 35 families and 69 genera. The following are the first four families with the most taxa from the plants identified to be used in the research area. Asteraceae 18 (% 19,78), Lamiaceae 13 (% 12,28), Rosaceae 8 (% 8,79), Apiaceae 7 (%7,69). In terms of ethnobotanical applications, 51 percent (58%) of these taxa are used for medical purposes, 43 percent (48%) for food, 2% (2) for decorative purposes, and 5% (5) for other purposes (fuel, animal feed, walking stick, cleaning), and some of these plants are utilized for both medicinal and food purposes. It is the first comprehensive ethnobotanical research conducted in Güroymak district.