Bitlis'teki üniversite öğrencilerinin gıda hijyeni ve kişisel hijyen hakkındaki bilgi düzeyleri

Abstract

Bu tez çalışmasında 2021-2022 eğitim öğretim yılında Bitlis Eren Üniversitesinde öğrenim gören ve tesadüfi olarak seçilen öğrencilerin gıda hijyeni ve kişisel hijyen hakkındaki bilgi düzeylerinin özgün olarak hazırlanan anket formuyla belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, 18 yaş ve üzerindeki 470 öğrenciyle (248 kız, 222 erkek) yüz yüze görüşülmüş ve kişisel onamları alınan öğrencilerden anket formundaki soruları yanıtlamaları istenmiştir (Bitlis Eren Üniversitesi Etik İlkeleri ve Etik Kurulu, 03.01.2022, 21/14-5). Bu araştırmada, bazı öğrencilerin gıda hijyeni ve kişisel hijyen konularında daha bilinçli oldukları, bazı öğrencilerin ise bu konular hakkındaki yetersiz bilgilerden kaynaklanan çok yanlış uygulamalar yaptıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin en çok gıda satın aldıkları mekânın hijyen koşullarına (%93,61) ve bu mekânlarda çalışan personellerin koruyucu donanımlar kullanmalarına (%92,98) dikkat ettikleri görülmüştür. Bulguların istatistiksel olarak değerlendirilmesinde SPSS (23.0) programından yararlanılmıştır. İstatistiksel olarak öğrencilerin hijyen/sanitasyon kavramları hakkında bilgili olmaları ve cinsiyetleri ile gıdaların işlendiği/satıldığı mekânlar ve buralarda işlenen gıdaların durumları arasında p<0,05; eğitim gördükleri alanlar ile gıdaların işlendiği/satıldığı mekânlardaki personelin koruyucu donanımlar kullanmalarına dikkat etmeleri arasında da p<0,01 düzeyinde önemli bir ilişki bulunmuştur. Genel olarak öğrencilerin cinsiyet, eğitim gördükleri alan, gıda eğitimi alma durumları ve hijyen/sanitasyon kavramlarını bilmeleri ile gıda hijyeni ve kişisel hijyen uygulamaları arasında önemli ilişkiler belirlenmiştir. Bunlarla birlikte gıda, sağlık ve hijyenle ilgili eğitim alan öğrencilerin genellikle hijyen konusunda daha doğru davranışlar sergiledikleri görülmüştür. Sonuç olarak; üniversite öğrencilerinin gıda hijyeni ve kişisel hijyen konularında daha fazla bilgiye sahip olabilmesi ve yaptıkları yanlış davranışların önlenebilmesi için bazı uygulamaların sürekliliğinin sağlanması gerekmektedir. Olumsuz şartlara bağlı olarak gıdalarda yüksek seviyelere ulaşan mikrobiyal yükün ciddi gıda zehirlenmelerine neden olacağı unutulmamalı ve gıdaların üretiminden tüketimine kadar geçen bütün aşamalarda tüm kontaminasyon kaynakları kontrol altına alınmalıdır. Yetkili kurumlar da insanların kalabalık olduğu yerlerdeki sesli/görsel yayınları artırmalıdır. Gıda işletmelerinin sık aralıklarla denetiminin yapılması ve personele etkin bir şekilde eğitimler verilmesi toplumdaki güven duygusunu üst seviyelere çıkarılabilir. Özellikle üniversiteler bilgilendirme ve özendirmeye yönelik eğitim faaliyetlerini (seminer, konferans) yaygınlaştırmalıdır. Ayrıca, üniversitelerin seçmeli ders havuzunda gıda hijyeni veya benzeri derslerin yer alması değerlendirilmelidir. Toplumdaki her paydaş bu konularda üstüne düşen görev ve sorumlulukları eksiksiz olarak yerine getirdiği takdirde, sağlık açısından oluşabilecek riskler azaltılabilir ve güvenli gıdalara ulaşılabilir.

In this thesis study, it is aimed to determine the knowledge levels of students studying at Bitlis Eren University in the 2021-2022 academic year and selected randomly, about food hygiene and individual hygiene, with originally prepared questionnaire form. For this purpose, face-to-face interviews were conducted with 470 students (248 girls, 222 boys) aged 18 and over, and students whose individual consents were obtained asked to answer the questions in the questionnaire form (Bitlis Eren University Ethics Principles and Ethics Committee, January 03, 2022; 21/14-5). In this study, it was determined that some students were more conscious about food hygiene and individual hygiene, while some students made very wrong practices due to insufficient knowledge about these subjects. It has been observed that the students mostly pay attention to the hygiene conditions of the place where they buy food (93,61%) and the use of protective equipment by the personnel working in these places (92,98%). SPSS (23.0) program was used in the statistical evaluation of the findings. Statistically, a significant relationship at p<0,05 level was found between the students' knowledge about hygiene/sanitation concepts and their gender, with the places where food is processed/sold and the conditions of the food processed there. Also a significant relationship at the p<0,01 level was found between the areas where they were trained and the attention of the personnel in the places where food is processed/sold to use protective equipment. In general, important relationships were determined between food/individual hygiene practices, with their gender, field of education, food education status and knowing the concepts of hygiene/sanitation of the students. In addition to these, it has been observed that students who receive education on food, health and hygiene generally exhibit more correct behaviors about hygiene. As a result; for university students to have more knowledge about food hygiene and individual hygiene and to prevent their misbehaviors, continuity of some applications must be ensured. It should not be forgotten that microbial load reaching high levels in foods due to adverse conditions will cause serious food poisoning, and all sources of contamination should be controlled at all stages from the production to consumption of food. Authorized institutions should also increase the audio/visual broadcasts in crowded places. Frequent inspections of food businesses and effective training of personnel can increase the sense of trust in the society. In particular, universities should expand educational activities (seminar, conference) aimed at informing and encouraging. Furthermore, the inclusion of food hygiene or similar courses in the elective course pool of universities should be evaluated. Every stakeholder in the society; if it fully fulfills its duties and responsibilities in these issues, reducing the risks that may occur in terms of health and safe foods can be reached.